بيان آيه 65- 66

لغت‌

تكفير: در اصل بمعناى پوشيدن.

مقتصده: كسى كه عمل ميانه‌رو و بسوى مقصد خود رهسپار باشد.

اعراب‌

(ما يَعْمَلُونَ‌): ممكن است «ما» با ما بعد آن در محل مصدر باشد. يا اينكه موصول و ما بعد آن صله باشد.

مقصود

(وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْكِتابِ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَكَفَّرْنا عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ‌): اگر يهوديان و مسيحيان به محمد ايمان مى‌آوردند و از كفر و كارهاى زشت، پرهيز مى‌كردند گناهان آنها را مى‌پوشيديم و مى‌آمرزيديم.

(وَ لَأَدْخَلْناهُمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ‌): و آنها را داخل بهشت ميكرديم.

(وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِيلَ‌): اگر به مضمون تورات و انجيل عمل ميكردند و مطالب آنها را تحريف نمى‌كردند. ممكن است مقصود اين باشد كه تورات و انجيل را در همه حال نصب العينى خود قرار مى‌دادند و از حدود آنها تجاوز نمى‌كردند.

(وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ‌): ابن عباس گويد: منظور قرآن است. جبايى نيز همين معنى را اختيار كرده است. برخى گويند: منظور مسائل دينى است كه خداوند مردم را به آنها راهنمايى كرده است.

(لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ‌): از آسمان روزى مى‌خوردند و باران رحمت حق بر آنها مى‌باريد.

(وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ‌): زمين نيز خير و بركت خود را براى آنها آشكار مى‌كرد.

اين معنى از ابن عباس و قتاده و مجاهد است. برخى گويند: منظور اين است كه از ثمر