بيان آيات 176

لغت‌

كلاله: در باره اين كلمه در اول سوره بحث شد استفتاء: سؤال از حكم‌

اعراب‌

(يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلالَةِ): در اينجا تنازع دو فعل بر سر «فى الكلاله» است. بهتر اين است كه فعل دوم عمل كند و براى فعل اول «فى الكلاله» را مقدر بدانيم. در قرآن، عمل فعل دوم، اولى است بدليل:(إِذا قِيلَ لَهُمْ تَعالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ) (منافقون 5) در اينجا فعل دوم در «رسول اللَّه» عمل كرده نه اول، زيرا اگر اول عمل كرده بود چنين گفته مى‌شد: «تعالوا يستغفر لكم الى رسول اللَّه» در ادبيات عرب نظاير آن بسيار است مثل:

يعنى اسبهاى سرخى كه گويى بر پشت آنها پارچه‌هاى زربفت افكنده‌اند. در اين بيت، مورد نزاع «لون» است كه فعل دوم در آن عمل كرده و فعل اول عمل نكرده است.

(إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ‌): اين اسم مرفوع است بفعل مقدر كه فعل ظاهر آن را تفسير كرده است و اظهار آن جايز نيست‌( فَإِنْ كانَتَا اثْنَتَيْنِ‌): در اينجا اگر كلمه «اثنتين» ظاهر نمى‌شد، الف «كانتا» بر آن دلالت مى‌كرد. علت ظهور آن: تاكيد ضمير يا بيان اين مطلب است كه منظور دو نفر بودن است و صغر و كبر، در آن اثرى ندارد.

(رِجالًا وَ نِساءً): بدل از «اخوة»