بيان آيه 160- 161

مقصود

هم اكنون بار ديگر با عطف بر آيات پيش مى‌فرمايد:

(فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا): با ظلمى كه يهود، بوسيله ارتكاب معاصى- كه شرح آنها گذشت- در باره خود كردند. قبلا گفتيم كه بعقيده زجاج: «فبظلم» بدل است از «فبنقضهم» و(حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ) عامل است در «فبنقضهم»( حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ‌): بواسطه اين ظلمها، ما چيزهاى پاكيزه را بر يهود حرام كرديم. نظر به اينكه مطالب گذشته طولانى شده بود اكنون بطور اجمال همه مطالب گذشته را عنوان «ظلم» تكرار كرده:

گويد: بواسطه همين ظلمها و ستمها بود كه: خوردنيها و غير خوردنيهاى طيب را بر ايشان حرام كرديم.

(أُحِلَّتْ لَهُمْ‌): چيزهايى كه قبلا بر ايشان حلال شده بود.

و چون آن اقدامات ناشايسته را كردند، خداوند نيز بر طبق مصلحت خود با آنها و چيزهايى را بر آنها تحريم كرد. اين نظر از مجاهد و اكثر مفسران است.

ابو على جبايى گويد: خداوند متعال، چيزهاى طيب و پاكيزه را براى كيفر ظلمشان بر آنها حرام كرد. چنان كه مى‌فرمايد:(وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ وَ مِنَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ ...) (سوره انعام آيه 146 يعنى بر يهوديان حرام كرديم هر ناخن دارى را و از گاو و گوسفند نيز پيهشان ...)( وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً)، اينها هم يكى ديگر از كردارهاى زشت ايشان است كه: مردم را از دين خدا و راه خدا باز مى‌داشتند و بر اين كار اصرار و سماجت داشتند.

روش آنها اين بود كه به خداوند نسبت‌هاى دروغ مى‌دادند و بمردم مى‌گفتند كه: سخن‌