نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 109
باشد، نفسش نيز با وى خدعه مىكند. پرسيدند:
چگونه انسان، با خداوند خدعه مىكند؟
فرمود: به امر خداوند، عمل مىكند و از اين عمل، غير خدا را قصد
مىكند. بنا بر اين از ريا و تظاهر بپرهيزيد كه ريا، شرك است. ريا كار را در روز
قيامت، به چهار نام مىخوانند، كافر، بدكار، فريبكار و زيانكار و به او مىگويند:
عملت زايل و اجرت باطل گرديد و امروز ترا بهره و نصيبى نيست، پس مزدت را از كسى
بخواه كه براى او و به خاطر او عملى را انجام دادهاى.
(وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا): و
كمى خدا را ذكر مىكنند. يعنى خدا را با نيت خالص ياد نمىكنند و اگر با نيت خالص،
خدا را ياد مىكردند، كم نبود بلكه بسيار بود. علت اينكه ذكر آنها را كم، توصيف
كرده، اين است كه براى غير خداست. اين معنى از حسن و ابن عباس است.
ابو على جبايى گويد: يعنى آنان خدا را بذكر آسان، ياد مىكنند و از
كارى چون تكبير و چيزهايى كه بلند گفته مىشود، بر زبان مىآورند و تسبيح و قرائتى
كه آهسته گفته مىشوند، ترك مىكنند.
برخى هم گفتهاند: ذكر آنها را قليل دانسته، بخاطر اينكه مقبول درگاه
خداوند نيست و هر چه نزد خداوند مردود شناخته شود، اندك است.
(مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذلِكَ):
آنان ميان كفر و ايمان، سرگردان شدهاند. گويى آنها را سرگردان كردهاند، در حالى
كه در حقيقت، عامل اين سرگردانى خود ايشانند.
برخى گفتهاند منظور اين است كه آنان از هر دو طرف، مطرود هستند، نه
از اين گروهند نه از آن گروه. بنا بر اين، كلمه از «ذب» بمعناى طرد، مىباشد.
خداوند آنها را اين چنين وصف مىكند كه: در دين خود حيرانند و تصميم
قاطعى ندارند. نه بصيرتى دارند كه بسوى اهل ايمان گرايند و نه در گمراهى خود
قاطعند كه در صف كافران، تمركز پيدا كنند. پيامبر گرامى اسلام فرمود: «آنها
بگوسفندى مىمانند كه ميان دو گله، سر گردانند، گاهى به اين طرف نگاه مىكند و
گاهى به آن طرف و نمىداند كه از كدام يك، پيروى نمايد!»
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 109