بيان آيه 19

قرائت‌

حمزه و كسايى «كره» بضم كاف (همچنين در سوره توبه و احقاف) قرائت كرده‌اند و عاصم و ابن عامر و يعقوب در سوره احقاف با آنها موافقت كرده‌اند. ديگران بفتح كاف خوانده‌اند. ابن كثير و ابو بكر عاصم «مبينة» بفتح ياء خوانده‌اند و ديگران بكسر ياء قرائت كرده‌اند. بروايت شواذ از ابن عباس بكسر ياء بدون تشديد، قرائت شده است.

كره (بفتح كاف) و كره (بضم كاف) دو لغتند مثل ضعف و ضعف و فقر و فقر و دف و دف.

لغت‌

عضل: تضييق و منع از تزويج، اصل اين كلمه از امتناع است مثل:

«عضلت الدجاجة ببيضتها» يعنى تخم‌گذارى براى مرغ دشوار شد و «عضل الفضاء بالجيش الكثير» يعنى بر اثر زيادى لشكر فضا تنگ شد.

«داء عضال» يعنى دردى كه خوب نمى‌شود.

فاحشة: زشتى، اين كلمه مثل عاقبت و عافيت مصدر است. ابو عبيده گويد:

فاحشه «ننگ و فحش «قبيح» است.

معاشرت: مصاحبت.

اعراب‌

(أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ): محلا مرفوع و فاعل «لا يحل» است. كرهاً: مصدرى است كه جانشين حال شده است. لا تعضلو: ممكن است منصوب و عطف بر(أَنْ تَرِثُوا) بمعنى «و لا ان تعضلو» باشد و ممكن است مجزوم و فعل نهى باشد.