بيان آيه 7

لغت‌

مفروض: از فرض است. فرق ميان مفروض و واجب، اين است كه: مفروض را با فرض كننده‌اى لازم است، ولى واجب چنين نيست، زيرا گاهى چيزى واجب و لازم است بدون اينكه كسى آن را واجب كرده باشد، از اينرو صحيح است بگوئيم دادن پاداش بر خداوند واجب است ولى صحيح نيست بگوئيم مفروض است.

اعراب‌

نصيبا مفروضا: حال موكد است يعنى: «فرض للرجال نصيب نصيبا مفروضا برخى گفته‌اند كه اسمى است جانشين مصدر.

شان نزول.

قتاده و ابن جريج و ابن زيد گويند: عرب در دوران جاهليت، دختران را از ارث محروم مى‌كرد و اين آيه براى رد اين روش ناپسنديده، نازل گرديد.

برخى گفته‌اند: آنها به كسى ارث مى‌دادند كه نتواند نيزه برگيرد و از حريم و مال، دفاع كند، از اينرو خداوند متعال حكم اموال را پس از مرگ، بيان كرد، هم- چنان كه حكم آن را در حال حيات بيان كرده بود.

مقصود

(لِلرِّجالِ نَصِيبٌ‌): مردان را بهره‌اى است.

(مِمَّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ‌): از تركه پدر و مادر و خويشاوندان.

(وَ لِلنِّساءِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ‌)- زنان را نيز از تركه پدر و مادر و خويشاوندان سهمى است.

(مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ نَصِيباً مَفْرُوضاً): از مال كم يا بسيار، بهره‌اى است كه خداوند