نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 286
حاجت، فرستاده شود» سپس از آنها پرسيد: چرا
بمدينه آمدهايد؟ عرض كردند:
خانههاى ما به شما نزديك است و دوست نداشتيم كه با شما و قوم بنى
ضمره- كه ميان ايشان پيمان دوستى بود- جنگ كنيم زيرا ما در برابر ايشان در اقليت
هستيم، از اينرو آمدهايم با شما پيمانى ببنديم و در امان باشيم. پيامبر گرامى با
ايشان پيمان بست و آنها به بلاد خويش بازگشتند. خداوند متعال بهمين سبب، امر كرد
كه متعرض ايشان نشوند.
(وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ): اگر خدا مىخواست، دلهاى ايشان را تقويت مىكرد و به ايشان جرات
مىداد كه با شما بجنگند و بر شما تسلط پيدا كنند.
برخى گفتهاند: بدينوسيله خداوند از قدرت خود خبر مىدهد و مىگويد:
اگر بخواهد، اينكار را مىتواند بكند، نه اينكه اين كار را مىكند و به مخالفان
چنين جرات و قدرتى مىدهد- بالعكس چنان در دل ايشان رعب و وحشت قرار مىدهد كه به
پيامبر پناه آورده، از او تقاضاى عدم تعرض و همزيستى مسالمت آميز مىكنند و
دستهاى از آنها با كسانى كه با مسلمين هم پيمان هستند، پيمان مىبندند.
(فَلَقاتَلُوكُمْ): اگر خداوند چنين كرده و
بآنها چنين جرات و قدرتى داده بود، حتما با شما مىجنگيدند.
(فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقاتِلُوكُمْ وَ أَلْقَوْا
إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَما جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلًا): اينان كه با شما عهد بستهاند يا به شما پيشنهاد عدم تعرض
دادهاند، اگر از شما كنارهگيرى كنند و با شما جنگ نكنند و با شما از در صلح و
مسالمت درآيند، شما را بر جان و مال ايشان، راهى نيست.[1]
حسن و عكرمه گويند: اين آيه و ما بعد آن و دو آيه از سوره ممتحنه:
[1]- جمله:« أَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ» يعنى: صلح را به
شما القا كنند. نظير: القيت اليك قيادى و القيت اليك زمامى يعنى اختيارم را بتو
القا كردم و منظور گوينده امن است كه در برابر مخاطب، تسليم و منقاد شده است.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 286