بيان آيه 29 30

قرائت‌

اهل كوفه «تجارة» را به نصب و ديگران به رفع خوانده‌اند.

ابو على گويد: رفع آن بنا بر اين است كه معنى جمله: «الا ان تقع تجارة» باشد و استثنا منقطع است، زيرا تجارتى كه از روى تراضى طرفين معامله باشد، داخل در اكل مال به باطل نيست.

نصب آن بنا بر اين است كه: 1- بمعنى: «الا ان تكون التجارة تجارة عن تراض» مثل قول شاعر:

(يعنى: اذا كان اليوم يوما ذا كواكب اشنع، هر گاه روز، صاحب ستاره‌هايى زشت باشد. 2- بمعنى:

«الا ان تكون الاموال اموال تجارة» بنا بر اين وجه نيز استثنا، منقطع است.

مقصود

نظر به اينكه در آيات پيش زنانى كه ازدواج و آميزش با آنان، نامشروع است، بيان كرد، اكنون در باره مالهايى كه از راه باطل و حرام تحصيل مى‌شود، سخن مى‌گويد و مى‌فرمايد:

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ‌): اى كسانى كه خدا و رسولش را تصديق كرده‌ايد، اموال يكديگر را بباطل مخوريد. علت اينكه از ميان همه منافع مال، تنها «اكل» را ذكر كرده اين است كه بمصرف خوراكى رسانيدن مال، از اهم منافع آن است. برخى گفته‌اند: بخاطر اين است كه عنوان «اكل» بهر نوع خرج و صرف مال اطلاق مى‌شود مثلا مى‌گويند: مالش را بباطل خورد و لو اينكه نخورده باشد و در راه ديگرى صرف كرده باشد و مقصود اين است كه اموال يكديگر را بباطل صرف مكنيد در باره كلمه «باطل» دو قول است: 1- منظور، ربا، قمار،