لغت:

1- لب: عقل و به عقل لبّ گويند چون بهترين چيز انسانست و لبّ هر چيز خير و خالص آن چيز است و بهمين جهت به عقل لبّ گويند.

2- سبحانك: يعنى منزهى تو از اينكه خلقت آسمان و زمين عبث باشد.

3- ابرار: جمع برّ و اصل برّ اتساع است.

برّ بفتح باء زمين وسيع و در مقابل دريا.

برّ (بكسر باء) صله رحم و عمل صالح.

برّ (بضم باء) گندم.

برّ (جمع ابرار) كسى كه بسيار اطاعت خدا كند تا او را خشنود سازد.

تفسير:

اينك دلايل اينكه خدا مالك جهان است بيان ميدارد.

(إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌)- در عجايب و بدايع زمين و آسمانها،( وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ)- و رفت و آمد شب و روز در پى هم،( لَآياتٍ‌)- دلايلى است بر توحيد و صفات كمال حق‌( لِأُولِي الْأَلْبابِ‌)- براى صاحبان بينش و عقل.

و اما وجه دلالت آسمانها و زمين بر خدا اينست كه وجود آنها در معرض حوادث و دگرگونيهاست و هر چه چنين باشد خود نيز حادث و تازه است و هر چيز حادث و نوى محدث و پديد آورنده است و ايجاد كننده مى‌خواهد پس وجود تغيير پذير و حادث زمين و آسمانها دلالت دارد كه ايجاد كننده و محدث و دگرگون كننده‌اى توانا دارند (كه او خداست) مثلًا زمين روزى دوران كودكى را طى ميكرد و اكنون جوانى را و پس از مدتى پيرى را و بعد نابود خواهد شد پس دستى نيرومند و قادر است كه اين حوادث را در او پديد كرد و اصل خود او را بوجود آورد و باز وجود از او بگيرد.

و اما امورى كه در آن جارى است و بدايع آفرينش و حساب و نظم و دقتى كه در نهايت درستى و انتظام در آنها جريان دارد دلالت ميكند كه موجد و نقشه كش آن دانا