نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 4 صفحه : 297
از اين مقدار رسيده بودند وجوب ايستادگى
برداشته شد و خداوند اين دو دسته را چنين بيان ميكند كه شما را بازگردانيد (يعنى
عدهاى قليل از شما را پس از فرار اكثر اجازه رفتن داد) از شما عفو فرمود (يعنى
كسانى كه در ابتدا فرار كردند و يا جا خالى نمودند)- از ابو على جبايى.
2- نصرت را از شما برداشت و شما را بخود واگذار كرد بسبب اينكه با
امر پيغمبر مخالفت ورزيديد و در نتيجه شكست خورديد و منهزم شديد (از جعفر بن حرب).
3- شما را امر نكرد كه بلا فاصله دوباره بمشركين حمله كنيد تا شما را
امتحان كند بوسيله مظاهرت و پشت گرمى و انعام و تخفيف دادن بر شما (از بلخى).
(لِيَبْتَلِيَكُمْ): يعنى براى اينكه شما را
امتحان كند يعنى مثل معامله امتحان كننده با شما عمل بنمايد چون خداوند بندگان را
بآنچه ميكنند جزا مىدهد نه بآنچه كه مىداند اگر امتحان شوند از آنها صادر ميشود
لذا امتحان ميكند تا پاداش بر عمل باشد.
(وَ لَقَدْ عَفا عَنْكُمْ): يعنى پس از اينكه
امر پيغمبر را مخالفت كرديد خداوند از شما گذشت كرد.
و گفتهاند يعنى خداوند پس از اينكه امر كرده بود كه (با همين حال
جراحت و شكستگى) كفار را تعقيب كنيد از اين امر صرفنظر كرد و شما را از اين رنج
عفو نمود (از بلخى). وى گويد: مسلمين چون براى تعقيب كفار به نقطه حمراء الاسد
رسيدند خداوند اين حكم را از ايشان برداشت.
(وَ اللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ):
يعنى خداوند صاحب منت و نعمت است بر مؤمنان بنعمتهاى دنيا و دين. و گفتهاند: يعنى
بمغفرت گناهانشان و گفتهاند: يعنى منت و فضل او اينست كه آنها را مستأصل نكرد.
واحدى باسناد خود از سهل ساعدى نقل ميكند كه پيغمبر اكرم 6 روز احد
در حالى كه دندان پيشين او شكسته بود و فاطمه (ع) خونهاى او را پاك ميكرد بيرون
آمد و على (ع) بر آنها آب ميريخت و چون فاطمه (ع) ديد كه آب جريان خون را شدت
مىدهد قطعهاى حصير برداشت و سوزانيد و خاكستر آن را بر زخمها ريخت تا خون بند
آمد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 4 صفحه : 297