بيان آيه 83 تا 85

مورد و شأن نزول:

از ابن عباس است كه اهل كتاب درباره آنچه با هم اختلاف داشتند (يعنى درباره دين ابراهيم) نزد پيغمبر 6 بمخاصمه رفتند و هر فرقه‌اى گمان ميكرد كه او بدين ابراهيم اولى است پيغمبر 6 فرمود: هر دو فرقه (يهودى و نصارى) از دين ابراهيم برى و جداييد. همگى در غضب شدند و گفتند بخدا قسم باين قضاوت تو راضى نيستيم و دينت را قبول نكنيم. پس اين آيه آمد.

تفسير:

چون خداوند بطلان يهود و ديگر ملت‌هاى غير از اسلام را بيان فرمود در پى آن ميفرمايد: كه هر كه جز اسلام را بپذيرد و گردن نهد گمراه است و فرمود:

(أَ فَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ‌)- يعنى پس از اينهمه آيات و حجج دينى جز اسلام طلب ميكنند؟

(وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً)- در اينجا در طوعاً و كرهاً چند قولست:

1- يعنى هر كس در زمين و آسمانهاست با حالت ناطقه خود تسليم شد (از ابن عباس) 2- اقرار بعبوديت كردند گرچه در ميان آنها مشرك هم بوده بدليل آيه شريفه:

(اگر از ايشان بپرسى كه خلق كرده است؟ گويند خدا) و معنى آن اينست كه خداوند دعوت باقرار خدايى خود را در عقل خلايق قرار داده براى اينكه بدلالت خرد و با ادراك عقل خود نسبت بربوبيت وى توجه و تنبه پيدا كنند (از مجاهد و ابى العاليه) 3- مؤمن طوعاً و اختياراً تسليم شد و كافر كرهاً و اجباراً در موقع مرگ تسليم‌