نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 4 صفحه : 149
بيان آيه 83 تا 85
مورد و شأن نزول:
از ابن عباس است كه اهل كتاب درباره آنچه با هم اختلاف داشتند (يعنى
درباره دين ابراهيم) نزد پيغمبر 6 بمخاصمه رفتند و هر فرقهاى گمان ميكرد كه او
بدين ابراهيم اولى است پيغمبر 6 فرمود: هر دو فرقه (يهودى و نصارى) از دين
ابراهيم برى و جداييد. همگى در غضب شدند و گفتند بخدا قسم باين قضاوت تو راضى
نيستيم و دينت را قبول نكنيم. پس اين آيه آمد.
تفسير:
چون خداوند بطلان يهود و ديگر ملتهاى غير از اسلام را بيان فرمود در
پى آن ميفرمايد: كه هر كه جز اسلام را بپذيرد و گردن نهد گمراه است و فرمود:
(أَ فَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ)-
يعنى پس از اينهمه آيات و حجج دينى جز اسلام طلب ميكنند؟
(وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ
كَرْهاً)- در اينجا در طوعاً و كرهاً چند قولست:
1- يعنى هر كس در زمين و آسمانهاست با حالت ناطقه خود تسليم شد (از
ابن عباس) 2- اقرار بعبوديت كردند گرچه در ميان آنها مشرك هم بوده بدليل آيه
شريفه:
(اگر از ايشان بپرسى كه خلق كرده است؟ گويند خدا) و معنى آن اينست كه
خداوند دعوت باقرار خدايى خود را در عقل خلايق قرار داده براى اينكه بدلالت خرد و
با ادراك عقل خود نسبت بربوبيت وى توجه و تنبه پيدا كنند (از مجاهد و ابى العاليه)
3- مؤمن طوعاً و اختياراً تسليم شد و كافر كرهاً و اجباراً در موقع مرگ تسليم
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 4 صفحه : 149