نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 81
پادشاه و امير بايد ثروتى بيش از آنچه
ديگران دارند داشته باشد تا غلامان زيادى خريده و دارا باشد. بعضى گفتهاند مراد
اينست كه او آن قدر ثروت ندارد كه جبران نقص و حقارتى كه از نظر نسب در او هست (كه
از خاندان نبوت و سلطنت نيست) بنمايد.
لذا خداوند بآنها ميفهماند كه او داناتر است از ايشان به آنچه حكمت و
مصلحت اقتضا ميكند و هدف از رياست و سلطنت، علم و شجاعت است و اين مطلب را خداوند
از زبان پيامبرشان بيان ميكند.
(قالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاهُ عَلَيْكُمْ)-
خداوند او را بر شما برگزيد و انتخاب كرد (از ابن عباس).
(وَ زادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ)- و افزود در وسعت و گسترش علم و جسم و او اعلم و داناتر بنى اسرائيل
بود در زمان خودش و همچنين او زيباترين، كاملترين، تنومندترين و قويترين فرد از
بنى اسرائيل بود.
(وَ اللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشاءُ)-
خدا سلطنت و قدرت را بهر كس بخواهد ميدهد يعنى باو اعتراض مكنيد كه او از خاندان
نبوت و سلطنت نيست زيرا خداوند بهر كس صلاح بداند سلطنت و قدرت ميدهد.(وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ)-
در معناى «واسع» سه وجه گفته شده است:
1- خداوند «واسع الفضل» است يعنى فضل و رحمت او وسيع است و كلمه
«فضل» حذف شده مانند اينكه ميگويند فلانى بزرگ است يعنى بزرگ قدر ميباشد.
2- كلمه «واسع» بمعناى «موسع» «وسعت دهنده» مىباشد همانطور كه
«اليم» بمعناى (مولم) و سميع بمعناى (مسمع) آمده است.
3- معناى «واسع» اينست كه او «ذو سعه» و داراى وسعت مىباشد مانند
آيه كريمه( (عِيشَةٍ راضِيَةٍ)) يعنى زندگى داراى خوشى و
خرسندى.
در آخر آيه «عليم» بمعناى دانا است كه خدا ميداند چه كسى سزاوار است
كه به او برترى و قدرت دهد از نظر مصلحت مردم و يا از نظر آزمايش و امتحان.
كلمه «ملكه» (پادشاهيش) كه پادشاهى اضافه و نسبت به خدا يافته بيان
كننده
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 81