نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 220
از انجام واجبات غفلت نمودهايم يا متعرض
چيزهايى گشتهايم كه باعث گناه و خطا شده است ما را عفو فرما و همانطورى كه عذر
خواستن از گناه خوب است دعا كردن براى آن نيز نيك خواهد بود.
3- منظور اين است كه خدايا اگر ما فراموش كردهايم ما را مؤاخذه مكن
يعنى اگر در اثر اشتباه و غفلت چيزى را كه انجام آن واجب بوده بجا نياورديم يا خطا
كرده يعنى كارى كه ترك آن لازم بود ولى بدون توجه آن را بجا آورديم.
و اين دعا چون خود، اظهار فقر و نياز به خدا و بريدن از ديگران و
توجه باوست نيكو مىباشد اگر چه بدون اين دعا و درخواست هم، خداوند به سبب نسيان و
خطا كسى را مؤاخذه نميكند و اين دعا مانند جمله بعدى است كه:
(وَ لا تُحَمِّلْنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ)
خدا آنچه ما را بدان توانايى نيست بر ما تحميل مكن كه معلوم است خداوند چنين
تحميلى نخواهد كرد يا آيه كريمه:
(رَبِّ احْكُمْ بِالْحَقِّ) پروردگارا بحق، حكم
فرما، كه بديهى است خداوند جز به حق و عدل، حكم نميفرمايد و امثال اين آيات كه
قبلا بيان شد.
4- ابن عباس و عطا ميگويند معناى آيه اينست كه پروردگارا اگر ما از
روى نادانى يا تعمد، گناه كرديم ما را عذاب مفرما.
(رَبَّنا وَ لا تَحْمِلْ عَلَيْنا إِصْراً).
پروردگارا بر ما تكليف سخت و سنگين بار مكن. در معناى اين آيه وجوهى بيان شده است
از اين قرار:
1- خدايا ما را به كارى كه تحمل آن بر ما سنگين و سخت است تكليف و
امتحان مكن مانند كشتن خود براى قبولى توبه (آن چنان كه در بنى اسرائيل تكليف شد.)
2- خدايا ما را به چيزهايى كه توانايى كيفر و عذاب آنها را نداريم تكليف مفرما.
3- اين خود دعائى است با خدا اگر چه معلوم و بديهى است كه خداوند اين
چنين تكليف نميكند همانطور كه در آيات مشابه آن بيان شد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 220