بيان آيه 286

شرح لغات:

وسع: آنچه در توان و قدرت شخص است كه انسان مى‌تواند آن را بسادگى و راحتى انجام دهد.

اخطأنا: خطا و اشتباه نموديم.

«اصر» بار سنگين.

تفسير:

سپس خداوند اين مطلب را بيان مى‌كند كه آنچه بمردم امر يا از چيزى كه نهى مى‌كند بيش از قدرت و توانايى آنان نمى‌باشد.

(لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها) يعنى خداوند چيزى را كه مردم قدرت آن را دارند به آنان امر يا نهى مى‌نمايد (و چيزى كه كسى توانايى آن را ندارد تكليف نمى‌كند) و بعضى گفته‌اند: يعنى خداوند چيزى كه (براى انسان) آسان است تكليف مى‌كند و چيزى كه مشكل باشد اگر چه بدان توانايى و قدرت هم داشته باشد تكليف نمى‌كند.

ضمناً با اين آيه قول جبريها را ابطال ميكنند كه ميگويند ممكن است خداوند انسان را به چيزى تكليف كند كه توانايى بر آن نداشته باشد. اين آيه ميگويد خداوند به چيزى امر ميكند كه در وسع انسان باشد و معناى آن اينست كه به آن قدرت داشته باشد. بعضى از آنان در رد اين استدلال ميگويند معناى آيه اينست كه خداوند تكليف نمى‌كند مگر به چيزى كه در خور انسان و براى او حلال باشد و معناى «وسع» را حلال گرفته‌اند.

ولى اين حرف درست نيست زيرا اين معنى مثل اين است كه كسى به بنده و نوكرش بگويد: من به تو امر نمى‌كنم مگر به چيزهايى كه بتو آزادى و اجازه انجام‌