نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 156
(وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ
الْأَرْضِ) يعنى و انفاق كنيد و خارج سازيد از غلات و
ميوهها.
(وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ) قسمتهاى پست از مال يا آنچه كسب كردهايد يا چيزى را كه خدا براى
شما از زمين رويانيده و در دسترس شما قرار داده براى صدقه در نظر نگيريد، كه از آن
انفاق كنيد.
بعضى گويند كه مقصود از «خبيث» مال حرام است ولى قول اول را تأييد
ميكند اين قسمت از آيه:(وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلَّا أَنْ
تُغْمِضُوا فِيهِ) (كه شما آن را نميگيريد مگر آنكه چشم پوشى كنيد) زيرا هميشه اغماض و
چشم پوشى نسبت به چيزهاى پست است نه حرام.
و در بيان مقصود از خود اين آيه(
(وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا)) دو
قول است:
1- صدقه ندهيد چيزهايى را كه خود شما حاضر نيستيد از بدهكارانتان آن
را بگيريد مگر با مسامحه و گذشت كه چشم پوشى بمعناى گذشت و مسامحه است (از براء بن
عازب).
2- صدقه ندهيد چيزهايى را كه خود شما نميگيريد مگر از بها و قيمت آن
كسر كنيد (از حسن، ابن عباس و قتاده) و نظير همين است آنچه زجاج گفته: شما گيرنده
آن ها نيستيد مگر در صورت ورشكست شدن بدهكارتان پس چگونه آنها را صدقه ميدهيد.
(وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ) و بدانيد كه خداوند بىنياز است از صدقات شما و «حميد» است يعنى سزاوار
حمد و ستايش است بر نعمتهايى كه داده و بعضى گفتهاند «حميد» باين معنا است كه
نعمتهايى را بر مردم ارزانى داشته است كه ايجاب ميكند مردم در برابر آن نعمتها به
حمد و ستايش خدا برخيزند و بعضى «حميد» را بمعناى «حامد» حمد كننده گرفتهاند كه
خداوند با آنكه بىنياز است از صدقات شما و خود شما، صدقات و انفاقات شما را
مىپذيرد و شما را بر دادن صدقات مىستايد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 156