نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 102
كلمه «فضيلت» و تفضيل هميشه در مورد صورت
اول بكار ميرود و اينكه خداوند بعضى از پيامبران را بر بعضى ديگر برترى داده بديهى
است كه روى ايجاب مصالح و تدبير امور است نه دل بخواه و بدون حساب و مصلحت.
و كلمه «محاباة» در مورد صورت دوم بكار ميرود.
(مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللَّهُ)
بعضى از اينان كسى است كه خدا با او سخن گفت.
(وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ) و
درجه و مقام بعضى از آنها را بالا برد. مجاهد ميگويد مقصود، حضرت محمد است كه
خداوند او را بر همه انبياء برترى داد و باو قرآن داد كه بديگر از انبياء نداد و
اين قرآن معجزه ابدى و هميشگى است تا روز قيامت بر خلاف معجزات ديگر كه در زمانى
آشكار شد و پايان يافت.
و خداوند محمد را خاتم پيامبران قرار داد و حكمت و مصلحت ايجاب ميكند
كه پيامبر اشرف و افضل را پس از همه برانگيزد و آخرين و كاملترين برنامههاى بشرى
و انسانى را بدست او براى مردم بفرستد.
(وَ آتَيْنا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ) و به عيسى بن مريم دليلها و حجتهاى روشن داديم مانند خوب كردن و
شفا بخشيدن كور مادرزاد و مبتلايان به بيمارى برص و زنده كردن مردگان و خبر دادن
از آنچه مردم ميخوردند و آنچه در خانههاى خود ذخيره ميكردند.
(وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ) و
او را به سبب روح القدس كمك نموديم. و قبلا در آيه 58 از اين سوره تفسيرش بيان شد.
(وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ) و اگر خدا ميخواست كسانى كه پس از پيامبران يا بقول «قتاده- ربيع»
پس از موسى و عيسى (و ضمير جمع باعتبار خود آنها و پيروانشان است) بودند با هم جنگ
و خونريزى نميكردند يعنى خداوند ميتوانست آنان را به زور به ايمان وادار كند و از
كفر بازدارد ولى چون تكليف با اجبار نيكو و ثمر بخش نيست و پاداش در صورتى صحيح
است كه كار، از روى اراده و اختيار انجام شده باشد نه از روى اجبار بنا بر اين
خداوند چنين الزامى ندارد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 102