(مَسْحُوراً)) ستمكاران گفتند كه شما پيروى نميكنيد مگر مردى كه سحر شده است‌( انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا)، نگاه كن چگونه براى تو مثل زدند پس گمراه شدند و ليكن ممكن است كه آن يهودى يا دختران او بنا بر آنچه روايت شده در اين كوشش كردند و قدرت بر اين كار پيدا نكردند، و خدا پيامبرش را بر آنچه كردند خبر داد از نقشه آنها تا استخراج شد، و اين دلالت بر صدق خبر آن حضرت داشت، و چگونه جايز باشد كه بيمارى پيغمبر از كار آنها باشد و حال آنكه اگر بر اين قدرت داشتند هر آينه آن حضرت را كشته و بسيارى از مؤمنين را ميكشتند با شدّت دشمنى ايشان با آن حضرت.

تفسير:

((قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ)) بگو اى محمد پناه ميبرم به پروردگار صبح اين امريست از خداى سبحان مر پيامبرش را 6 و مقصود تمام امّت اوست و معنايش اينست كه بگو اى محمد پناه ميبرم و امتناع ميكنم به پروردگار صبح و خالق آن و مدبّر آن و محلّ طلوع آن وقتى خواهد بنا بر آنچه صلاح و مصلحت آن اقتضا كند.

((مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ)) از شرّ آنچه آفريده است از جنّ و انس و ساير حيوانات، و صبح را فلق ناميد براى شكافتن عمود آن به سبب روشنايى از تاريكى و سياهى شب چنانچه بآن فجر هم گفته ميشود، براى منفجر شدن آن برفتن تاريكيش، و اين قول ابن عبّاس و جابر و حسن و سعيد بن جبير و مجاهد و قتاده است.

و بعضى گفته‌اند: الفلق: مواليد و نوزادانند، براى آنكه ايشان شكافته ميشوند بسبب خروج از اصلاب آباء و ارحام امّهات چنانچه شكافته‌