اعراب:

((كَيْفَ خُلِقَتْ)) ممكن است در محل نصب بنا بر حاليت از خلقت باشد و ممكن است در موضع نصب بنا بر مصدريت باشد، و جمله‌( كَيْفَ خُلِقَتْ‌) متعلّق به ينظرون باشد، براى اينكه نظر مؤدّى بعلم ميشود.

(إِلَّا مَنْ تَوَلَّى‌)، استثناء منقطع است، و سيبويه استثناء منقطع را بكلمه ليكن تقدير نموده و فراء به سواى.

تفسير:

((هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ الْغاشِيَةِ)) ابن عبّاس و حسن و قتاده گويند:

خطاب به پيغمبر 6 است، يعنى قطعا آمده بتو خبر روز قيامت كه احوال و سختى آن همه مردم را فرو ميگيرد يك مرتبه.

محمد بن كعب و سعيد بن جبير گويند: غاشيه آلتى است كه فرا مى گيرد چهره‌هاى كفّار را بعذاب و شكنجه، و اين مانند قول خدا،( تَغْشى‌ وُجُوهَهُمُ النَّارُ)، فرا ميگيرد و ميپوشاند چهره‌هاى ايشان را آتش.

((وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ خاشِعَةٌ)) چهره‌هايى كه در اين روز ذليل و سر شكسته است، يعنى بواسطه عذابى كه فرا ميگيرد آنها را و شدايدى كه مشاهده ميكنند ذليل و خوارند، و مقصود از اين صاحبان وجوه چهره‌هايند، و فقط ذكر وجوه براى اينست كه ذلّت و سرشكستگى از آن ظاهر ميشود.

و بعضى گفته‌اند: مقصود از اين وجوه و چهره بزرگانست، مى‌گويى آمد نزد من وجوه بنى تميم يعنى بزرگان ايشان.

مقاتل گويد: مراد از آن چهره‌ها تمام كفّارند زيرا كه آنها از عبادت پروردگار سرپيچى كرده و تكبّر نمودند