العسرى، و يتزكّى در موضع نصب است بر حاليّت، و ممكن است منصوب الموضع يا مرفوع الموضع باشد بنا بر تقدير حذف اين يعنى لان يتزكّى پس لام حذف شده پس ان يتزكّى گرديده، سپس (ان) نيز حذف شده چنان چه در قول طرفه حذف شده است‌

اى كسى كه مرا از ورود جنگها منع ميكنى و شهود لذّات قدرت ندارد كه مرگ را از من دفع كند آيا تو ابديّت بمن ميدهى شاهد اين بيت حذف ان است از احضر و تقديرش ان احضر الوغى بوده، و احضرهم برفع خوانده شده و هم بنصب‌( وَ ما لِأَحَدٍ عِنْدَهُ مِنْ نِعْمَةٍ تُجْزى‌)، من نعمه جار و مجرور در موضع رفع است و من زايده است براى تأكيد نفى و افاده عموم، و تجزى جمله مجروره الموضع است براى اينكه آن صفت براى نعمت است و تقديرش و من نعمته مجزيّه است و اگر خواستى مرفوعه الموضع و محل باشد بنا بر محل قول خدا من نعمه و تقديرش و ما لا حد عنده نعمة مجزيه است، و ابتغاء منصوب است براى اينكه آن مفعول له است و عامل در آن يؤتى است يعنى و ما يؤتى ما له الا ابتغاء وجه ربّه يعنى براى طلب ثواب پروردگارش كرد نه براى مجازات و پاداش دستى كه بسوى او دراز شده است.

تفسير:

((وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى‌)) خداوند سبحان سوگند ياد كرده بشب آن گاه كه تاريكى آن بپوشاند روز را، و بگفته بعضى آن گاه كه بتاريكى خود افق را و تمام آنچه ميان زمين و آسمان است پوشانيد، و مقصود اينست كه آن گه كه تاريك كرد و پرده سياهى بر عالم كشيد و تاريكى مردم را پوشانيد، براى آنچه در