نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 27 صفحه : 117
((كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْواها))
مجاهد و ابن زيد گويند، تكذيب كرد ثمود صالح را بطغيان و معصيتش يعنى سركشى و
طغيان آنها را واداشت بر تكذيب كردن، پس طغوى اسم است از طغيان چنانچه دعوى اسمى
است از دعاء.
ابن عبّاس گويد: طغوى اسم عذابى بود كه بر ايشان نازل شد پس معنايش
اينست كذّبت ثمود بعذابها و اين چنانست كه فرمود(،
فَأُهْلِكُوا بِالطَّاغِيَةِ) و مقصود اينست، تكذيب كرد
بعذاب آن طاغيه سركش گنهكار پس فرود آمد بر آن آنچه را كه تكذيب كرده بود.
((إِذِ انْبَعَثَ أَشْقاها)) يعنى تكذيب ثمود اين
بود آن گاه كه برانگيخت بدبختترين افراد قوم را براى پىكردن و كشتن شتر و معناى
انبعث تحريك شدن و برخاستن است و الاشقى پىكننده و كشنده شتر خدا قدّار بن سالف
است، و او شقىترين اوّلين است بر زبان رسول خدا 6 عدى بن زيد شاعر گويد:
فمن يهدى اخا لذناب لوّ
فارسوه فانّ اللَّه جار
و لكن اهلكت لوّ كثيرا
و قبل اليوم عالجها قدار
پس كيست كه هدايت كند برادرى را به عاقبت كجى و انحراف، پس او را
ارشاد نمائيد كه خداوند پناه دهنده است و ليكن كجى و انحراف هلاك نمود بسيارى را و
قبل از امروز علاج كرد آن را قدار، يعنى هنگامى كه عذاب بآنها فرود آمد قدار ميگفت
لو فعلت (اى كاش تكذيب نمىكردم و اى كاش اطاعت ميكردم صالح را و شتر را نميكشتم)
و قطعا روايت صحيح است باسنادش از عثمان بن صهيب از پدرش، گويد رسول خدا 6
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 27 صفحه : 117