ضحاك گويد: كه خداى تعالى برگردانيدن انسانى را آب چنانچه بوده است قادر است، و مقاتل بن حيّان گويد: ميفرمايد اگر ميخواستم او را از پيرى بجوانى و از جوانى بكودكى و از كودكى به نطفه برگردانم مى توانم، و بهترين اقوال قول اوّل گفته جبائى و رفقاى اوست.

((يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ)) يعنى خداى تعالى قادرست بر بعث، و انگيختن او در روز قيامت، و معناى الرجع برگردانيدن چيزى است به صورت اوّلش.

و السرائر: اعمال بنى آدم و واجباتى است بر ايشان كه واجب شده و آن اسرار بين خدا و بنده است، و تبلى يعنى اين اسرار آزمايش ميشود در روز قيامت تا خيرش از شرّش و صحيحش از باطلش شناخته شود و معلوم گردد چه كسى درست بجا آورده و كى آن را ضايع و فاسد نموده است.

و اين با سند مرفوع از ابو درداء از پيغمبر 6 روايت شده كه فرمود خداوند چهار فضيلت را براى خلقش ضمانت كرده است (1) نماز (2) زكات (3) روزه ماه رمضان (4) غسل از جنابت را و آن سرائريست كه خداوند فرمود( (يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ)).

و از معاذ بن جبل روايت شده كه گفت سؤال كردم رسول خدا 6 را كه اين سرائرى كه بندگان در روز قيامت بآن آزمايش ميشوند چيست؟

فرمود: سرائر كم اعمال شماست از نماز و روزه و زكات و وضو و غسل از جنابت و هر واجبى، براى اينكه تمام اعمال اسرار مخفى است پس اگر بخواهد مرد ميگويد: نماز خواندم و حال آنكه نخوانده و اگر خواست گويد، وضو