((فَجَعَلْناهُ)) يعنى اين آب ناچيز را قرار داديم‌( (فِي قَرارٍ مَكِينٍ)) در قرارگاه محكم يعنى رحم‌( (إِلى‌ قَدَرٍ مَعْلُومٍ)) يعنى تا مقدارى از وقت معلوم مدّت حمل‌( (فَقَدَرْنا)) يعنى آفريدن آن را تقديم كرديم كه چگونه باشد كوتاه يا بلند پسر يا دختر( (فَنِعْمَ الْقادِرُونَ)) يعنى ما خوب اندازه گيرنده‌ايم و جايز است كه وقتى كه ما قدر را مخفّف نموديم معنى اينطور باشد يعنى توانا هستيم ما بر تمام اين مطلب پس ما خوب توانا و نيرومنديم بر تدبير اين‌[1] و ما قدرت داريم بر چيزى كه هيچكس نيروى آن را جز ما ندارد پس آنكه مخصوص مدح است حذف شده‌( (وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ)) به اينكه ما آفريديم مخلوقات را و ما هم آنها را بر ميگردانيم و زنده ميكنيم.

((أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفاتاً)) براى بندگان كه آنها را بر روى خود (به واسطه جاذبه زمين) نگهدارد.

((أَحْياءً)) زنده‌ها را بر پشت خود در خانه‌ها و منازلشان‌( (وَ أَمْواتاً)) قتاده و مجاهد و شعبى گويند در شكم زمين آنها را نگهدارد و بخود جذب و منضم نمايد

[1] به چهار چيز در جنين و رحم مادر استدلال براى اثبات خدا شده.

1- آفريدن و ايجاد كردن زنده از منى مرده.

2- قرار دادن آن در رحم كه آن قرارگاه شايسته و براى او قوّه ماسكه است و اگر نبود در رحم نيروى ماسكه منى بآسانى از آن خارج و دفع ميشد.

3- تقدير توقّف نه ماه در آنجا و ضرورت زايمان و وضع حمل در موقع احتياج و نياز طفل بطعام و دفع بول كردن بدون مهلت و تأخير.

4- تقدير جوارح ظاهرى از چشم و گوش و زبان و دست و پا و غيره باندازه حاجت.( شعرايى)