و روشنايى آن از بين رفت‌( (وَ إِذَا السَّماءُ فُرِجَتْ)) يعنى وقتى آسمان شكافته شد و در آن شكافها نمايان شد( (وَ إِذَا الْجِبالُ نُسِفَتْ)) يعنى هنگامى كه كوه‌ها از جاى خود كنده شد مثل قول او كه گفته‌( (يَنْسِفُها رَبِّي نَسْفاً)) و برخى گفته‌اند:

نسفت يعنى بسرعت و شتاب ميرود كه در روى زمين اثر و نشانه‌اى باقى نميماند( (وَ إِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ)) يعنى موقعى كه پيامبران جمع ميشوند براى آن وقت كه روز قيامت باشد تا شهادت و گواهى بر امّتها دهند. و آن قول او است كه ميفرمايد( (لِأَيِّ يَوْمٍ أُجِّلَتْ)) ابراهيم و مجاهد و ابن زيد گويند. يعنى براى كدام روز تأخير افتادند و بر ايشان اجل را مثل زده براى جمع ايشان، كه بندگان خدا از اين روز تعجّب ميكنند.

و بعضى گفته‌اند: اقتت. يعنى شناخته شود وقت حساب و جزاء براى اينكه ايشان در دنيا نميدانستند چه وقت ساعت و موقع آن خواهد بود.

و برخى گفته‌اند: شناخته شود ثواب و پاداش اعمالشان در اين روز و امام صادق 7 فرمود اقّتت يعنى بر انگيخته شود در وقتهاى مختلف سپس اين روز را خداى سبحان بيان فرمود و گفت‌( (لِيَوْمِ الْفَصْلِ)) يعنى روزى كه خداوند ميان مردم قضاوت و داورى كند آن گاه اين روز را بزرگداشته و فرمود:

((وَ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الْفَصْلِ)) نميدانى چه روز بزرگيست روز فصل و داورى پس خبر داد حال كسى كه تكذيب كند آن روز را و گفت‌( (وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ)) در اين روز واى بحال كسانى كه تكذيب كننده‌گان باشند. اين تهديد و بيم دادنست و البتّه بيم دادن و وعيد را تخصيص داد بكسانى كه روز قيامت را انكار نموده و بآن تكذيب نمودند. بجهت اينكه تكذيب بقيامت موجب تمام گناهها ميشود گر چه با آن ذكر نشده و عامل در ظرف محذوف است و دلالت ميكند بر آن قول‌