نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 26 صفحه : 200
و روشنايى آن از بين رفت( (وَ إِذَا السَّماءُ فُرِجَتْ)) يعنى وقتى آسمان شكافته
شد و در آن شكافها نمايان شد( (وَ إِذَا الْجِبالُ
نُسِفَتْ)) يعنى هنگامى كه كوهها از جاى خود كنده شد مثل
قول او كه گفته( (يَنْسِفُها رَبِّي نَسْفاً))
و برخى گفتهاند:
نسفت يعنى بسرعت و شتاب ميرود كه در روى زمين اثر و نشانهاى باقى
نميماند( (وَ إِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ))
يعنى موقعى كه پيامبران جمع ميشوند براى آن وقت كه روز قيامت باشد تا شهادت و
گواهى بر امّتها دهند. و آن قول او است كه ميفرمايد(
(لِأَيِّ يَوْمٍ أُجِّلَتْ)) ابراهيم و مجاهد و ابن زيد
گويند. يعنى براى كدام روز تأخير افتادند و بر ايشان اجل را مثل زده براى جمع ايشان،
كه بندگان خدا از اين روز تعجّب ميكنند.
و بعضى گفتهاند: اقتت. يعنى شناخته شود وقت حساب و جزاء براى اينكه
ايشان در دنيا نميدانستند چه وقت ساعت و موقع آن خواهد بود.
و برخى گفتهاند: شناخته شود ثواب و پاداش اعمالشان در اين روز و
امام صادق 7 فرمود اقّتت يعنى بر انگيخته شود در وقتهاى مختلف سپس اين
روز را خداى سبحان بيان فرمود و گفت( (لِيَوْمِ الْفَصْلِ)) يعنى روزى كه خداوند ميان مردم قضاوت و داورى كند آن گاه اين روز را
بزرگداشته و فرمود:
((وَ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الْفَصْلِ))
نميدانى چه روز بزرگيست روز فصل و داورى پس خبر داد حال كسى كه تكذيب كند آن روز
را و گفت( (وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ)) در
اين روز واى بحال كسانى كه تكذيب كنندهگان باشند. اين تهديد و بيم دادنست و
البتّه بيم دادن و وعيد را تخصيص داد بكسانى كه روز قيامت را انكار نموده و بآن
تكذيب نمودند. بجهت اينكه تكذيب بقيامت موجب تمام گناهها ميشود گر چه با آن ذكر
نشده و عامل در ظرف محذوف است و دلالت ميكند بر آن قول
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 26 صفحه : 200