و تغيير لفظ ندهى و مؤخّرى را مقدّم ندارى و اين از ترتيب و تشكيل دندان است وقتى كه مساوى و خوش تركيب باشد گرفته شده و ثغر دندانهاى پيشين است وقتى دندانهايش مساوى و بى تفاوت باشد.

و بعضى هم گفته‌اند: معناى رتل ضعف و رتّل بمعناى نرمى و لينه در سخن است.

و از قطرب نقل شده كه گويد: مقصود از ترتيل خواندن قرآن است با صوت حزين و مؤيّد اين قول است روايتى كه ابو بصير از حضرت صادق 7 نموده كه فرمود: ترتيل آنست كه در قرائت تأمّل و دقّت كنى و آن را با صوت خوب بخوانى.

و از امّ سلمه روايت شده كه گفت رسول خدا 6 در موقع قرائت قطع ميفرمود آيه آيه را يعنى وقف ميفرمود، در هر آيه.

و از انس حكايت شده كه گفت حضرت رسول 6 صداى مباركش را در موقع قرائت قرآن ميكشيد و از عبد اللَّه بن عمر روايت شده كه گفت رسول خدا 6 فرمود: گفته ميشود در قيامت بقارى قرآن بخوان و بالا برو و مرتّب بخوان چنانچه در دنيا مرتّب ميخواندى و بدرستى كه منزل تو در آخر آيه‌اى است كه ميخوانى.

((إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا)) يعنى ما بزودى وحى ميكنيم و القاء مينمائيم سخنى كه سنگين باشد بر تو و بر امّت تو.

امّا سنگينى بر آن حضرت جهت چيزهاييست كه در آن از تبليغ رسالت و تبعات آن از ايذاء مردم نادان و بت پرست و آنچه را كه ايجاب ميكند از قيام شب و جهاد با نفس و ترك راحت و آسايش.

و امّا سنگينى آن بر امّتش براى او امر و نواهى و حدود و اين گفته قتاده‌