نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 25 صفحه : 217
كسى كه منع ميكند فاميلش را از دين اسلام به
اينكه ميگويد هر كه داخل دين محمد 6 شود هرگز سودى باو
نخواهم رسانيد.
((مُعْتَدٍ)) قتاده گويد: متجاوز از حق
ظالم و ستمكار است.
((أَثِيمٍ)) يعنى گنهكار فاسق است فاعل
چيزيست كه بسبب آن گناه ميكنند و بعضى گفتهاند: در فعلش متجاوز و در عقيدهاش
گنهكار است.
و بعضى گفتهاند: متجاوز است در ظلم كردن بديگرى، و گنهكار است در
ظلم كردن بخود.
(عُتُلٍّ بَعْدَ ذلِكَ) يعنى او با منّاع خير بودنش
متجاوز گنهكار و زناكار بد خلق است، و اين روايت شده در خبر مرفوع.
عكرمه گويد: عتل تواناى در كفر است، كلبى گويد: عتل ستمكارى است كه
در دشمنى به باطل سخت است.
خليل گويد: عتل: پرخوريست كه منع از ديگران ميكند، و بعضى گفته اند:
عتل آنست كه مردم را گرفته (مانند مأمورين ساواك) و بزندان يا شكنجه ها ميكشاند و
از آنست گفته شاعر:
فيا ضيعة الفتيان اذ يعتلونه
ببطن الشرى مثل الغنيق المسدّم
پس اى ضايع كننده جوانان هنگامى كه ميكشيدند او را بصحراى پر شير
مانند اسب و شتر بزرگى كه بر دهان او لجام گذاردهاند، شاهد در اين بيت كلمه
يعتلونه است كه بمعناى گرفتن و كشيدن آمده.
((زَنِيمٍ)) يعنى: حرامزاده چسبيده
بقومى كه در نسب از ايشان نيست شاعرى گويد:
زنيم تداعاه الرجال تداعيا
كما زيد فى عرض الاديم الاكارع
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 25 صفحه : 217