فاعل باشد يعنى او حمدش بخدا بيشتر از غير اوست.

دوّم- اينكه آن مبالغه از صيغه مفعول باشد يعنى بسيار بسيار ستوده است بواسطه آنچه كه در اوست از اخلاق حسنه و زيبائيها و بيشتر از آنچه كه غير او ستوده و تمجيد ميشود وى تمجيد ميشود.

و در روايت صحيح از زهرى از محمد بن جبير بن مطعم از پدرش آمده كه گويد حضرت رسول- 6 فرمود: كه براى من نامهايى است 1- منم احمد 2- منم محمّد 3- منم ماحى چنانى كه خداوند بسبب من محو ميكند كفر را 4- و منم حاشرى كه مردم بر قدمهاى من محشور ميشوند 5- و منم عاقبتى كه بعد از من پيامبرى نيست؟

و بخارى اين روايت را در صحيح خود آورده است و آيه متضمّن است كه عيسى قوم خود را بشارت ميداد بمحمّد 6 و نبوّت او و آنها را خبر داد برسالت و پيامبرى او و در اين بشارت معجزه‌اى براى عيسى بن مريم 8 است در موقع ظهور محمّد 6 و امريست براى امّتش كه ايمان آوردند بآن حضرت در موقع ظهور و آمدنش‌[1]( (فَلَمَّا جاءَهُمْ)) پس چون آمد بسوى ايشان احمد( (بِالْبَيِّناتِ)) يعنى با دلائل آشكارا و معجزات نمايان.( (قالُوا هذا سِحْرٌ مُبِينٌ)) گفتند اين جادويى روشن است.

[1]- مترجم گويد: نام مقدّس احمد كه از اسامى پيامبر اسلام6 است و حضرت عيسى( ع) هم بنى اسرائيل را بشارت بآمدن آن حضرت كه موسوم باحمد است داده چنانچه در اين سوره حكايت نموده و اين اسم مشتق از اسم حق تعالى است چنان كه محمد هم از نام حق مشتق است و احمد از احد كه يكى از اسامى خداست گرفته شده با اضافه حرف ميم همانطور كه مادر بستان الرازى گفتيم يهدى مناهج الهدى، فما بالنا الا اتباع احمد، تا آنكه هدايت كند مردم را بر(- راههاى هدايت و سعادت و براى ما نيست مگر آنكه پيروى كنيم احمد6 و الفم حيث الميم منه بانا لم يبق ما بينهما فرقانا، و وقتى كه حرف ميم را در تلفّظ از احمد جدا شود فرقى ميان آن واحد نباشد، از اين جهت شاعرى گويد: