2- يعنى اينكه پس روگردان از ايشان زيرا كه ايشان مى‌بينند آنچه را كه از عذاب بر آنها نازل ميشود روزى كه ميخواند آنها را داعى، و آن، روز قيامت است، پس فاء از جواب امر حذف شده است.

3- مقصود اينكه: اعراض كن از ايشان پس البتّه ايشان در روز قيامت صفتشان چنين است كه از گورهايشان بيرون آمده مانند ملخ پراكنده ميشوند در حالى كه شتاب دارند بسوى داعى و كفّار ميگويند اين روز بسيار دشوارى است.

4- حسن گويد: يعنى پس روگردان از ايشان و ياد آور. روزى را كه ميخواند داعى ....... تا آخر.

((كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ)) يعنى پيش از كفّار مكّه‌( (قَوْمُ نُوحٍ فَكَذَّبُوا عَبْدَنا)) قوم نوح تكذيب كردند بنده ما نوح را چنانچه تو را تكذيب كردند، اى محمّد اين گروه كفّار انكار كردند نبوّت تو را( (وَ قالُوا مَجْنُونٌ)) يعنى گفتند: كه او ديوانه است و بر عقلش پرده كشيده شده است.

((وَ ازْدُجِرَ)) ابن زيد گويد: يعنى او را ناراحت كردند به سبب گفتن و شتم كردن و نسبت‌هاى قبيح دادن.

و بعضى گفته‌اند: يعنى ناراحتش كردند به بيم دادن و تهديد بقتل كردن، پس آن مانند قول اوست كه از قوم نوح ياد نموده كه ميگفتند هر آينه اى نوح اگر دست از تبليغ و ارشادت برندارى البتّه از مرجومين و سنگ باران شده‌ها خواهى بود.

((فَدَعا رَبَّهُ أَنِّي مَغْلُوبٌ)) يعنى: پس گفت بار الها اين كفّار بر من بزور غالب و پيروز شدند، نه بدليل و برهان‌( (فَانْتَصِرْ)) يعنى: پس انتقام مرا از