نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 24 صفحه : 198
و بعضى گويند: زنده ميكند مردگان را به
اينكه نطفه را كه بى روح و جماد است حيوان قرار ميدهد و زندگان را ميميراند در
وقتى كه اجلهاى مقدّر آنها رسيده باشد.
((وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ)) و
اوست كه بر هر چيزى تواناست قادر و تواناى بر معدومين و اعدامشدگان است كه آنها
را ايجاد كند و بيافريند و بر موجودات كه آنها را تغيير داده و دگرگون و فانى سازد
و بر افعال و كارهاى بندگان و مقدورات ايشان بقدرت دادن بر آنها و يا سلب قدرت از
آنها نمودن.
((هُوَ الْأَوَّلُ)) يعنى اوست اوّلين موجود و
حقيقت آن اينست كه او سبقت و تقدّم دارد بر همه موجودات بآنچه نهايت ندارد از
تقدير اوقات براى آنكه او قديم و ما سواى او حادث است و قديم از حادث سبقت دارد
بچيزى كه نهايت ندارد از تقدير اوقات.
((وَ الْآخِرُ)) بعد از فناء و نابودى همه
موجودات براى آنكه اوست كه تمام اجسام را فانى و نابود كند و اوست كه آنچه از
اعراض است از بين ميبرد و او به تنهايى باقى ميماند و بس.
(آنكه
نمرده است و نميرد خداست
و آنچه تغير نپذيرد خداست)
پس در اين دليل است بر نابود شدن اجسام.
و بعضى گويند: اوّل قبل از هر چيزى بدون ابتداء و آخر بعد از فناء هر
چيزى بدون انتهايى پس او موجود ازلى و باقى و جاودان ابديست.
((وَ الظَّاهِرُ)) و اوست غالب و بالاى بر هر
چيزى پس تمام موجودات زير و ما دون اويند.
((وَ الْباطِنُ)) ابن عباس گويد: داناى بهر چيزى،
پس هيچكس داناتر و
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 24 صفحه : 198