المدهن: آنست كه كارى كه در باطن ميكند بر خلاف ظاهر او باشد مثل روغن مالى براى آسان بودن اين بر او و براى شتاب و سرعت كردن در آن گفته ميشود ادهن يدهن و داهن يداهن مثل نافق ...

الدين: آن پاداش و مزد است و از آنست قول ايشان كما تدين تدان يعنى چنانچه پاداش دهى پاداش بينى و دين عمليست كه بسبب آن مستحق جزاء، و پاداش ميشود.

اعراب:

((فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ)) عامل در (اذا) محذوف و بر آن دلالت ميكند فعل واقع بعد (لو لا) و آن (ترجعونها) در قول او فلو لا ان كنتم غير مدينين ترجعونها و جواب شرط نيز آن مدلول قول او (فلو لا ترجعونها) است و اين (لو لا) براى تخصيص بمعناى (هلا) ميباشد و واقع نميشود بعد از آن مگر فعل و تقديرش چنين است (فلو لا ترجعونها) اذا بلغت الحلقوم فلو لا ان كنتم پس لو لا را دو مرتبه تكرار كرد براى طول كلام.

تفسير آيات:

سپس خداوند سبحان تأكيد نمود آنچه در پيش ياد نموده بود بقول خودش‌( (فَلا أُقْسِمُ بِمَواقِعِ النُّجُومِ)) پس سوگند ميخورم بمواقع و مواضع ستارگان و لا در اينجا زايد است.

سعيد بن جبير گويد: يعنى پس قسم ميخورم و جايز است كه (لا) رد باشد بر آنچه كفّار ميگويند درباره قرآن كه آن سحر و شعر و كهانت است، آن گاه استيناف نمود قسم را و فرمود: اقسم و بعضى گفته‌اند: كه لا تأكيد و زياد ميكند در قسم پس گفته ميشود لا و اللَّه لا افعل، امرؤ القيس شاعر معروف گويد: