نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 24 صفحه : 170
اينست و نيستيم ما از مغلوب شدگان (و ما نحن
بمغلوبين).
((عَلى أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثالَكُمْ))
يعنى ميآوريم ما خلقى مانند شما بدل و عوض از شما و تقديرش اينست (نبدلكم
بامثالكم) تعويض ميكنيم شما را بمانند شما پس مفعول اوّل حذف شده و حرف جرّ از
مفعول دوّم.
زجاج گويد: يعنى اگر ما اراده كنيم كه خلقى غير از شما بيافرينيم هيچ
سابقى نتواند از ما سبقت گيرد و هيچيك هم از ما فوت نشود.
((وَ نُنْشِئَكُمْ فِي ما لا تَعْلَمُونَ)) از
صورتها يعنى اگر ما قصد كنيم كه شما را ميمون و خوك قرار دهيم كسى بر ما سبقت
نگيرد و اين كار هم از ما فوت نشود، تقديرش اينست: كه ما چنانچه عاجز از تغيير
احوال شما بعد از خلق شما نيستيم عاجز از احوال شما بعد از مرگتان هم نيستيم.
و بعضى گويند: اراده نموده نشانه و خلقت دوّم را يعنى ايجاد مىكنيم
ما شما را در چهرهاى كه شما نميدانيد از هيئتهاى مختلفه، پس مؤمن ايجاد مى شود بر
بهترين هيئت و قرار ميدهيم صورت و چهره كافر را بر زشتترين صورتها.
و بعضى گويند: اين مطلب را فقط براى اين فرمود كه ايشان حال خلقت
اوّل را دانستهاند كه چگونه در شكم مادران بودند ولى نشانه و خلقت دوّم- چنين
نيست براى آنكه آن در وقتيست كه بندگان آن را نميدانند.
((وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولى)) يعنى دفعه اوّل از انشاء و ايجاد و آن ابتداء خلق بود هنگامى كه شما
را از نطفه و بعد علقه و سپس مضغه آفريد.
((فَلَوْ لا تَذَكَّرُونَ)) يعنى پس آيا عبرت و
اعتبار نميگيريد و استدلال بر قدرت حق بر خلقت دوّم نميكنيد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 24 صفحه : 170