نعيم.

و بعضى گويند: دو بستان از باغهاى بهشتى است كه يكى داخل قصر و ديگرى خارج قصر است، آن چنان كه انسان در دنيا ميخواهد.

جبائى گويد: يكى از دو بهشت منزل او و ديگرى منزل همسران و خدمت اوست.

و بعضى گويند: باغى از طلا و بستانى از نقره است، سپس توصيف دو بستان را نموده و فرمود:

((ذَواتا أَفْنانٍ)) ابن عبّاس گويد: يعنى صاحب انواع و رنگهايى از نعمتها است.

ضحاك گويد: صاحب الوانى از ميوه‌جات.

اخفش و جبائى و مجاهد گويند: صاحب غصن‌ها يعنى صاحب درختها براى آنكه اغصان و شاخه‌ها نميشود مگر از درخت، پس بزيادى شاخه‌ها دلالت ميكند بر بسيارى درختها و بكثرت درختان دلالت ميكند بر تمام حالها و فراوانى ميوه‌جات براى آنكه باغ كامل ميشود بدرختهاى زياد و درختان نيكو و زيبا نمى شود مگر به بسيارى شاخه‌ها.

((فِيهِما عَيْنانِ تَجْرِيانِ)) يعنى در آن دو باغ دو چشمه از آب در ميان درختها جريان دارد.

حسن گويد: آن دو چشمه يكى سلسبيل است و ديگرى نهر تسنيم.

عطيّه عوفى‌[1] گويد: يكى از آن دو چشمه از آب صاف و گواراى بدون‌

[1]- عطيه كوفى از بزرگان صحابه و تابعين است كه هم درك صحبت پيامبر6 را كرده و هم با صحابه آن حضرت معاصر بوده و او همانست كه رفيق و مصاحب جابر بن عبد اللَّه انصارى در زيارت اربعين سيّد الشهداء( ع) بوده است.« مترجم»