نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 77
دلالت دارد بر اينكه آنها كه مىگويند بايد
حديث را نقل كرد هر چند هم كه مخالف اصول ديانت باشد، زيرا خداوند در اين آيه مردم
را به تدبّر و تفكّر فرا- خوانده و اين معنى با نداشتن بينايى و خود را به نادانى
زدن منافات دارد، سپس خداوند ميفرمايد:
(إِنَّ الَّذِينَ ارْتَدُّوا عَلى أَدْبارِهِمْ) يعنى: آنان كه مرتد شده از حق و ايمان بازگشتهاند.
(مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى)
يعنى اين منافقان پس از آنكه راه حق برايشان روشن شد از اين راه بازگشتند.
از ابن عبّاس و ضحّاك و سدى روايت شده است كه منافقان نزد پيامبر 6
اظهار ايمان ميكردند، ولى هنگامى كه نزد خود جمع ميشوند كفر خويش را اظهار
ميدارند، و اين همانى است كه در آيه از آن با (ارتدوا) ياد شده است.
از قتاده نقل شده است اينان كافران اهل كتاب هستند كه بحضرت محمّد
6 كافر شدهاند با اينكه او را شناخته و صفات و خصوصيّات
او را در كتابهاى خود ديده بودند.
و در اين آيه دلالتى بر اين نيست كه مؤمن هم گاهى كافر مىشود، زيرا
مانعى نيست كه منظور از بازگشت، بازگشت در باطن از ايمان باشد، پس از آنكه دليل و
برهان بر صحّت ايمانش اقامه شده و آن را اظهار نموده است.
(الشَّيْطانُ سَوَّلَ لَهُمْ)
حسن گويد: يعنى گناهان را براى آنان نيك جلوه مىدهد.
ابى مسلم گويد: يعنى شيطان آرزوهايشان بر مىآورد، زيرا آنان را بسوى
چيزهايى فرا مىخواند كه موافق با ميل و خواستههاى نفسانى آنان است.
(وَ أَمْلى لَهُمْ) يعنى: شيطان آرزوهاى آنان
را طولانى ساخته فريب او را مىخوردند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 77