نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 418
يعنى: (حوادث روزگار زنان خاندان حرب را
همان قدر كه عياشى كرده بودند در هم كوبيد، در نتيجه موهاى سياهشان سفيد، و روهاى
سفيدشان سياه گرديد).
معناى آيات:
سپس خداوند اين آيه را به آيات قبلى عطف كرده ميفرمايد:
(وَ أَنَّ إِلى رَبِّكَ الْمُنْتَهى)
يعنى: سرانجام كار بسوى پاداش الهى و يا عذاب او خواهد بود، و كلمه (منتهى) و (آخر)
بيك معنى است، و در اينجا منظور از (منتهى) سرانجام كار است تا آن گاه كه ديگر
پايان كار و اعمال دنيا است.
(وَ أَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَ أَبْكى) از
عطاء و جبائى نقل شده است كه( (أَضْحَكَ وَ أَبْكى)) يعنى موجبات خنده و گريه را كه سرور و حزن باشد بوجود آورد،
همانگونه كه گفته ميشود: (اضحكنى فلان) و (ابكانى) يعنى فلانى مرا خنداند و يا
گرياند.
از مجاهد نقل شده است يعنى: خداوند بهشتيان را در بهشت خندانيد و
جهنميان را در جهنم گريانيد، خنده و گريه از افعال انسان است، خداوند ميفرمايد: (فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلًا وَ لْيَبْكُوا كَثِيراً) و ميگويند: (تَعْجَبُونَ وَ
تَضْحَكُونَ) كه ضحك به انسان نسبت داده شده است.
حسن گويد: خداوند آفريننده خنده و گريه است، خنده بخاطر سرور، و
خوشآيندى كه در قلب است چهره انسان را شاداب ميسازد، هنگامى كه حالتى بر انسان
عارض گردد كه قابل دفع نيست، قهرا آن حالت از فعل الهى محسوب مى شود، و گريه
عبارتست از جارى شدن اشك بر گونه بخاطر اندوهى كه در دل مى باشد، و گاهى هم گريه
از روى يك خوشحالى آميخته با يادآورى اندوهى است كه از رقت قلب نشأت ميگيرد.
بعضى گفتهاند: يعنى خداوند مطيع را با رحمت خود خندانده و عاصى را
با عذاب خود گريانده است.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 418