نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 403
نكرده است).
روايت شده است كه پيامبر 6 اين اشعار را هميشه ميخوانده است، (لا
الما) بمعنى (لم يلمّ) است، و اعشى باهله شاعر گفته است:
(تكفيه
حذة فلذان الم بها
من الشواء و يروى شربه الغمر)
اجنّه- جمع جنين است، روبه شاعر گفته است:
(اجنة
فى مستكنات الحلق)
يعنى: (جنينهايى در نهانگاهاى رحم).
و عمرو بن كلثوم گفته است:
(و
لا شمطاء لم يترك شقاها
لها من تسعة الا جنينا)
كه اينجا جنين بمعنى مدفون در قبرش ميباشد.
اكدى- يعنى عطاء و بخشش خود را قطع نمود همانگونه كه آب در اثر رسيدن
به زمين سخت قطع ميشود، و اين لغت از (كدية الركية) گرفته شده است كه بمعنى (صلابت
و سختى چاه) است، هنگامى كه مقنى به آن سختى رسيد از آب نااميد ميشود، گفته ميشود
(اكدى) هنگامى كه بآن سختى برسند، و نيز گفته ميشود (كديت اظفاره) هنگامى كه
ناخنهايش كند شود، (كدى النبت) هنگامى كه گياه شادابى خود را از دست دهد، و رشدش
متوقف شود، و اصل در تمام اين لغات يكى است.
اعراب آيات:
اللمم-( إِلَّا اللَّمَمَ) منصوب است بنا بر آنكه استثناء باشد از الاثم و الفواحش زيرا لمم
درجه نازلتر از اثم و فواحش است، ولى از جنس آنها است.
(إِذْ أَنْشَأَكُمْ)- عامل در اذ قوله (اعلم
بكم) است.
(فِي بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ)- جايز است متعلق
باشد بخود اجنه، و تقديرش چنين خواهد شد: اذ انتم مستترون فى بطون امهاتكم، و نيز
جايز است كه متعلق باشد به محذوف كه صفت براى (اجنه) باشد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 403