پيش باشد؟

خير، اينطور نيست، زيرا خداوند مالك آخرت و دنياست، هر چه بخواهد از دنيا و آخرت و به هر كس كه اراده كند مى‌بخشد، و هر كس را كه خواسته باشد محروم ميسازد.

از جبائى نقل شده است يعنى: آنچه كه انسان از نعمتهاى دنيا و آخرت اراده كند حتما بآن نميرسد، بلكه خداوند بر حسب مصلحت انجام ميدهد، و آخرت را منحصرا به مؤمنين خواهد داد، و كافران از آن بهره‌اى نخواهند داشت.

و اين معنى بهترين معنى است، زيرا اين معنى داراى عموميت بيشترى است، و بقيّه معانى در آن جمع خواهد شد- آن گاه خداوند همين معنى را مورد- تأكيد قرار داده ميفرمايد:

(وَ كَمْ مِنْ مَلَكٍ فِي السَّماواتِ لا تُغْنِي شَفاعَتُهُمْ شَيْئاً) اينجا جمع كنايه‌اى است زيرا منظور از( (كَمْ مِنْ مَلَكٍ)) كثرت است.

(إِلَّا مِنْ بَعْدِ أَنْ يَأْذَنَ اللَّهُ) مگر آنكه خداوند به آنان اجازه شفاعت دهد.

(لِمَنْ يَشاءُ وَ يَرْضى‌) يعنى خداوند اجازه شفاعت كسانى را از اهل ايمان و توحيد به آنان ميدهد.

ابن عباس ميگويد: منظور اين است كه فرشتگان جز نسبت به كسانى كه خداوند از آنان رضايت دارد شفاعت نخواهد نمود، همانگونه كه خداوند فرموده است:

(وَ لا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى‌)[1] آن گاه خداوند سبحان گفتار آنان را مورد مذمت قرار داده ميفرمايد:

(إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ) يعنى، كسانى كه بعث و ثواب و عقاب را قبول ندارند.

(لَيُسَمُّونَ الْمَلائِكَةَ تَسْمِيَةَ الْأُنْثى‌) چون خيال ميكردند فرشتگان دختران خدا

[1]- سوره انبياء 21 آيه: 28.