نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 385
اللات- از ابن عباس و مجاهد (لاتّ) با تشديد
تاء نقل شده است.
دليل قرائت آيات:
كذب- هر كس كذب را با تشديد ذال خوانده است يعنى: آنچه را كه محمد
6 با چشم ديده بود قلبش آن را تكذيب نكرد، بلكه آن را تصديق نمود و حقيقت دانست،
و هر كس آن را با تخفيف خوانده است يعنى: قلب محمد 6 آنچه را ديده بود دروغ
نبود.
ابو على گويد: كذب فعلى است كه متعدى بمفعول ميشود به دلالت قول
شاعر:
كذبتك عينك يعنى: چشمت چيزى را بتو نشان داد كه حقيقت ندارد، بنا بر
اين معنى آيه چنين خواهد بود: قلبش آنچه را كه چشمش ديده است- تكذيب ننموده است،
يعنى: آنچه با چشم ديده بود درست بود و دروغ نبود و نوعى ادراك حقيقى بود، و ممكن
است منظور كسى كه (كذب) را با تشديد خوانده است نيز همين باشد، و اين معنى را
تاكيد كرده ميفرمايد: (أَ فَتُمارُونَهُ عَلى ما يَرى) يعنى: آيا با مجادلهها و ستيزهاى خود ميخواهيد او را نسبت به
حقيقتى كه درك نموده و به آن علم پيدا كرده است مردد نمائيد، يا اينكه منكر چيزى
ميشويد كه نسبت بآن يقين دارد و در آن شك و ترديدى نميكند، زيرا معناى (أ
فتمارونه) اينست كه آيا با او طورى ستيزه ميكنيد كه ميخواهيد او را نسبت به آنچه
علم دارد و با ديدن آيات بزرگ الهى مشاهده نموده است مردد سازيد، و هر كس (أ
فتمارونه) خوانده است باين معنى است كه آيا او را انكار ميكنيد؟
مناة- بتى است سنگى، و لات و عزّى نيز بتهايى از سنگ بودهاند، و
شايد (مناءة) با مد نعتى باشد.
[1]- شاهد بر سر( كذبتك) است كه در اين شعر كذبتك( ك) را مفعول
خود گرفته است.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 385