(وَ الْأَرْضَ فَرَشْناها) تقدير چنين است: (فرشنا الأرض فرشناها) يعنى: ما بساط زمين را گسترديم.

(فَنِعْمَ الْماهِدُونَ) يعنى: ما كه اين كار را ميكنيم بمنظور منافع و مصالح بندگان خدا است، به بمنظور جلب منفعت و يا دفع زيانى است.

(وَ مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ خَلَقْنا زَوْجَيْنِ) حسن و مجاهد نقل كرده‌اند: يعنى ما از هر چيز دو صنف را آفريديم مانند شب و روز، آسمان و زمين، ماه و خورشيد، جن و انس، خشكى و دريا، نور و ظلمت.

از ابن زيد نقل شده است كه منظور از (زوجين) نر و مادّه است.

(لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ) يعنى: براى آنكه بدانيد آفريدگار اين جفتها همگى يگانه و تك است كه هيچ چيز به او مانند نيست.

(فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ) يعنى: با پرستش خالصانه خداوند از عذاب او به سوى رحمت و ثوابش بگريزيد.

بعضى هم گفته‌اند يعنى: بارها نمودن آنچه كه شما را سرگرم ميكند و از فرمانبردارى حق و اجراى دستورات الهى باز ميدارد بسوى خداوند بگريزيد.

از امام جعفر صادق (ع) نيز رسيده است كه منظور آنست كه به حج برويد.

(إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ) من از جانب خداوند.

(نَذِيرٌ) براى شما بيم دهنده از عذاب الهى هستم.

(مُبِينٌ) بيان كننده مأموريّت و رسالت خود براى شما هستم.

(وَ لا تَجْعَلُوا مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ) يعنى: با خداوند معبود ديگرى را از پيكره‌ها و بتها ستايش نكنيد.

(إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ) و علّت تكرار اين جمله در آخر هر دو آيه اينست كه جمله دوم براى مطلبى آمده است كه اوّلى براى آن نيامده است، زيرا تقدير آيه اينست (انّى لكم منه نذير فى الامتناع من جعل اله آخر معه) يعنى: من از سوى‌