نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 273
ابن يعمر (فنقبوا فى البلاد) را به كسر قاف
خواندهاند.
ألقى السّمع- و در قرائت سدى آمده است (أو ألقى السمع).
لغوب- و أبى عبد الرّحمن سلمى و طلحه خواندهاند: (و ما مسنا من
لغوب) به فتح لام.
دليل قرائت:
ادبار- ابو على گويد: (ادبار) مصدر است و مصادر ظرف قرار داده
ميشوند، به خاطر اراده اضافه شدن اسماء زمان به آنها، و حذف اسماء زمان، مانند
آنكه مىگويى: (جئتك مقدم الحاج و خفوق النّجم و خلافة فلان) كه در تمام اين امثله
منظورت (وقت مقدم الحاج و ...) است، همچنين در مورد بحث نيز تقدير گرفته مىشود
(وقت ادبار السّجود) با اين تفاوت كه مضاف محذوف در اين باب ظاهر نمىشود، و
استعمال نمىگردد، بنا بر اين در باب ظروف اين قرائت مناسبتر است از قول كسى كه
(ادبار) را به فتح قرائت مىكند، مثل اينكه فرمان داده است كه پس از فراغت از نماز
تسبيح گويد، و هر كس به فتح خوانده است (ادبار) را جمع (دبر) يا (دبر) به ضمّ دال
قرار داده است ما قفل و اقفال و طنب و اطناب، و اين واژه به صورت ظرف نيز استعمال
شده است مانند اين مثال كه گفته مىشود: (جئتك فى دبر الصّلاة) و (فى أدبار
الصّلاة).
و نيز اوس بن حجر شاعر عرب گفته است:
(على
دبر الشّهر الحرام بأرضنا
و ما حولها جدب سنون تلمّع)
نقّبوا- امّا بنا بر قرائت كسى كه (فنقّبوا) به كسر قاف قرائت كرده
است ابن جنى گفته است از باب (فعّلوا) است از نقب يعنى: وارد زمين شده خود را در
آن پنهان كنيد، زيرا شما راه فرارى نخواهيد داشت.
ألقى السمع- قرائت او ألقى السّمع به معنى آن است كه (ألقى السّمع
منه).
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 273