آنان بطرف مكه شده، قرارداد صلح را بستند، پس از پايان قرارداد صلح شتران قربانى را همانجا نحر كردند، و اين است معنى معكوفا يعنى: قربانيان شما را حبس كرده نگذاشتند به محل قربانگاه خود كه مكه است برسند، زيرا قربانى عمره جز در مكه ذبح نخواهد شد، همانگونه كه قربانى حج در منى در جاى ديگر ذبح نميشود[1].

(وَ لَوْ لا رِجالٌ مُؤْمِنُونَ وَ نِساءٌ مُؤْمِناتٌ) يعنى: مستضعفانى با ايمان كه در مكه ميان مشركين بودند.

(لَمْ تَعْلَمُوهُمْ) كه بخاطر مخلوط بودن با ديگران آنان را عينا نميشناختيد.

(أَنْ تَطَؤُهُمْ) آنان را با كشتن و زد و خورد پايمال كنيد.

(فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ) از ابن زيد نقل شده است كه معره بمعنى گناه و است.

و بعضى گفته‌اند يعنى: با كشتن مؤمنين بشما عيب وارد شود و مشركين شما را سرزنش نمايند كه اينان اهل دين خود را كشتند.

و از ابن عباس آمده است كه منظور از آن ديه و كفاره قتل غير عمدى است.

زيرا اگر آنان وارد مكه ميشدند با اينكه در ميان آنان مؤمنين هستند، مؤمنين از كفار شناخته نميشدند، و از كشتن مؤمنين در امان نبودند و كفاره‌

[1]- احتجاج طبرسى بنقل از ج 5 نور الثقلين ص 69:( حسن بن على( ع) ضمن يك حديث طولانى به معاويه ميفرمايد: رسول خدا6 ابا سفيان را در شش مورد لعنت فرموده است تا اينكه ميفرمايد: پنجم قول اللَّه عز و جل:( وَ الْهَدْيَ مَعْكُوفاً أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ) تو و پدرت و مشركان قريش مانع رسول خدا6 شديد، و لذا خداوند او را چنان لعنتى فرمود كه شامل خاندانش نيز شده تا روز قيامت ادامه خواهد داشت)