((وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً واحِدَةً)) يعنى: اگر خداوند بخواهد آنان را بر دين اسلام وادار سازد كه در پذيرفتن اسلام مجبور شوند اين كار را خواهد فرمود، ولى از آنجا كه اين عمل موجب ابطال تكليف خواهد شد، و تكليف تنها در صورت اختيار ثابت ميشود خداوند اين كار را انجام نداده است، و اين معنى از جبائى نقل شده است.

و بعضى گفته‌اند يعنى: اگر خداوند ميخواست ميان مردم در منزلت تساوى برقرار ميكرد، و همگى را بهشتى مى‌آفريد، و لكن خداوند عاليترين درجه را كه استحقاق ثواب است براى آنان مقرّر فرموده است.

((وَ لكِنْ يُدْخِلُ مَنْ يَشاءُ فِي رَحْمَتِهِ)) من يشاء يعنى هر كس را از مؤمنين كه بخواهد در رحمت خود وارد ميكند[1].

((وَ الظَّالِمُونَ ما لَهُمْ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ)) يعنى: ستمگران نه دوستى دارند كه آنان را دوست دارند، و نه ياورى دارند كه مانع از عذاب آنان شود.

((أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِياءَ)) يعنى: كافران بغير از خدا از ميان بتان و اصنام سرپرستانى گرفته‌اند و آنان را دوست ميدارند.

((فَاللَّهُ هُوَ الْوَلِيُّ)) يعنى: ولى كسى كه براستى استحقاق ولايت دارد تنها خدا است نه ديگران، زيرا خداوند است كه سود و زيان مردم در دست او ميباشد.

[1] تفسير برهان جلد 4 صفحه 117:( حضرت صادق فرمودند: كه منظور از رحمت در اين آيه ولايت على بن ابى طالب( ع) است)