نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 22 صفحه : 256
((وَ لِأُبَيِّنَ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِي
تَخْتَلِفُونَ فِيهِ)) از ابى عبيده نقل شده است يعنى: تمام آن
معانى را كه دربارهاش اختلاف داريد براى شما بيان ميكنم، همانگونه كه لبيد شاعر
عرب گفته است:
كه بعض به معنى كل آمده يعنى: «يا آنكه مرگ تمامى جانها را هلاك
سازد».
مانند شعر شاعر ديگرى از عرب بنام قطامى:
«قد
يدرك المتأنى بعض حاجته
و قد يكون من المستعجل الزلل»
يعنى: «افراد با حوصله به تمام حاجتهاى خود ميرسند، اما افراد عجول
دچار لغزش ميشوند»[2].
اما صحيح آنست كه بعض بمعنى كل نيامده است، و آنچه را كه حضرت عيسى
(ع) در انجيل آورده است پارهاى از موارد اختلافى آنان بوده است و در غير انجيل
چيزهايى را كه بدان نياز داشتهاند بر ايشان بيان كرده است، و شعر شاعر: «او يخترم
بعض النفوس حمامها» منظور شاعر از اين بعض جان خودش بوده است.[3]
[1] شاهد در اين است كه بعض النفوس بمعنى تمام النفوس است
همانگونه كه در آيه مورد بحث بَعْضَ الَّذِي تَخْتَلِفُونَ فِيهِ بمعنى كلّ الذى
تختلفون است.
[2] شاهد در بعض حاجته است كه بمعنى كلّ حاجته آمده است.
[3] تفسير نور الثقلين ج 4 ص 611 بنقل از احتجاج طبرسى ضمن
روايتى از حضرت صادق( ع) فرمود: مردم درباره پيامبران اولو العزم و مولى شما امير
المؤمنين( ع) چه نظر دارند؟( ميگويد: گفتم آنان احدى را بر پيامبران اولو العزم
برترى نمىدهند، مىگويد:
حضرت فرمودند: خداوند بموسى فرمود:(وَ كَتَبْنا لَهُ فِي الْأَلْواحِ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ
مَوْعِظَةً)- اعراف- 145»
يعنى:« براى موسى در الواح تورات از هر چيزى موعظهاى نوشتيم» و نميفرمايد:
كل شىء موعظة
يعنى همه چيز موعظه را، و بحضرت عيسى ميفرمايد:(وَ لِأُبَيِّنَ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِي
تَخْتَلِفُونَ فِيهِ) و
نميفرمايد
كل شىء
. امّا درباره مولاى شما امير المؤمنين( ع) فرموده است:(قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً
بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتابِ)- رعد- 43» يعنى:« بگو براى گواه بودن ميان من و تو خدا و كسى كه
علم كتاب نزد اوست كافى ميباشد» و نيز فرموده است:(لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ إِلَّا فِي كِتابٍ مُبِينٍ)- انعام- 59» يعنى« هيچ تر و خشكى نيست
مگر آنكه در كتابى آشكار آمده است».
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 22 صفحه : 256