تفسير

خداوند سوگند ياد كرده و مى‌گويد:

(وَ لَقَدْ) (و به تحقيق) لفظ «لام» داخل در جواب قسم شده و لفظ «قد» براى تأكيد است.

(ضَلَّ قَبْلَهُمْ‌) (گمراه شد پيش از ايشان) يعنى پيش از اين كافران كه در زمان پيغمبر 6 بودند از راه هدايت و پيروى حق‌( أَكْثَرُ الْأَوَّلِينَ‌) (اكثر پيشينيان) از امتهاى گذشته.

لفظ (اكثر) عبارت از عدد بزرگ است و لفظ (اوّل) عبارت است از آنچه پيش از ديگرى بوده است، و اوّل پيش از هر چيز، خداوند سبحان است زيرا هر چيزى غير از خداوند پس از او موجود شده است. اين آيه دلالت مى‌كند كه اهل حق در كليه زمانها كمتر از اهل باطل بوده‌اند.

(وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا فِيهِمْ مُنْذِرِينَ‌) (و به حقيقت فرستاديم در ميان ايشان بيم دهندگانى) از پيامبران و رسولان كه از عذاب خداوند ايشان را ترسانده و از معاصى او بر حذر دارند.

(فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُنْذَرِينَ‌) (پس بنگر چگونه بوده است فرجام بيم داده شدگان) از تكذيب و عناد كنندگان حق.

پس مقصود چنين ميشود كه: اى «محمد» 6! بنگر چگونه هلاك كرديم ايشان را و چگونه بر آنان عذاب فرود آمد، پس سرانجام تكذيب كنندگان نيز چنين خواهد بود.

سپس خداوند از بيم شدگان، عده‌اى را جدا و مستثنى گردانده و فرمود:

(إِلَّا عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ‌) (به جز بندگان خدا كه خالص شدگانند) آنان كه دعوت پيامبران را پذيرفته و عبادت خود را خالص براى خداوند قرار دادند، پس خداوند آنان را نيز از عذاب خلاص كرده و ثواب زيادى به ايشان وعده داد.

(وَ لَقَدْ نادانا نُوحٌ‌) (و هر آينه ندا كرد ما را نوح) يعنى ما را نوح خواند