نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 280
بحث ادبى:
((كُلٌّ فِيها)) مبتدا و خبر است كه محلا
مرفوع و خبر (انّا) است و جايز است كه لفظ (كل) خبر براى (انّ) باشد كه مقصود چنين
مىشود (انا مجتمعون فى النار- ما جمع شوندگانيم در آتش)(
إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبادِ)
(همانا خداوند حكم كرد ميان بندگان) به اين صورت و به اين كه هيچ كس متحمل عذاب
ديگرى نمىشود و بناچار هر كس به خدا شرك ورزد و با او ديگرى را عبادت كند معاقب و
مجازات مىشود.
(وَ قالَ الَّذِينَ فِي النَّارِ) (و
گويند آنان كه در آتشند) يعنى از پيشوايان و پيروان كه در آتش هستند.
(لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ) (به خازنان جهنم) آنهايى كه
سرپرستى عذاب اهل جهنم را از فرشتگان و موكلين جهنم به عهده دارند( ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْماً مِنَ الْعَذابِ) (بخوانيد پروردگارتان را تخفيف دهد از ما روزى از عذاب را) اين سخن
را به جهت بىطاقتى از شدت عذاب و از شدت زارى مىگويند و طمع دارند از عذاب ايشان
تخفيف داده شود با اين كه مىدانند كه شكنجه ايشان قطع نشده و تخفيف داده نمىشود.
(قالُوا) (گفتند) بر ايشان خازنان جهنم.
(أَ وَ لَمْ تَكُ تَأْتِيكُمْ رُسُلُكُمْ بِالْبَيِّناتِ) (آيا مگر نيامد شما را رسولان شما با بينه ها) يعنى با حجتها و
دليلهايى كه براى صحت توحيد و نبوت بود، پس كافر شده و عناد كرديد تا اين كه مستحق
اين عذاب گرديديد.
(قالُوا بَلى) (گويند آرى) آمد بسوى ما
پيامبرانمان با بينهها، پس ايشان را تكذيب كرده و نبوت آنان را منكر شديم.
(قالُوا فَادْعُوا) (گويند پس بخوانيد) يعنى
خازنان جهنم گويند، شما بخوانيد و ما نمىخوانيم مگر با اذن، و به ما اذن داده
نشده است.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 280