نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 228
(تَنْزِيلُ الْكِتابِ)
(نازل كردن كتاب) يعنى اين است نازل شدن كتاب(
مِنَ اللَّهِ) (از خداوند) آن كه سزاوار عبادت است( الْعَزِيزِ) (عزيز) در ملكش(
الْعَلِيمِ) (دانا) داراى علوم بسيار(
غافِرِ الذَّنْبِ) (آمرزنده گناه) است بر كسى كه (لا اله الا
اللَّه) بگويد، و آنان اولياء و اهل طاعت خداوندند.
(ذنب) اين لفظ اگر چه مفرد است ولى چون (اسم جنس) است به معنى جمع و
(ذنوب) مىباشد، پس مقصود چنين است كه خداوند آمرزنده گناهان است آنچه گذشته و آن
چه خواهد آمد.
(وَ قابِلِ التَّوْبِ) (و پذيرنده توبه) يعنى قبول
مىكند توبه كسى را كه از معاصى و گناهان به سوى خدا باز مىگردد به اينكه ثواب
دهد به توبه و ساقط شود معاصى كه مقدم داشته و اين از باب تفضل است و از اين جهت
مىباشد كه اين صفت مدح براى خداوند مىباشد اگر چه سقوط عقاب به خاطر توبه واجب
است.
«فراء» گفته معنى اين دو جمله چنين است كه خداوند صاحب مغفرت و صاحب
قبول توبه است و لذا اين دو جمله صفت براى معرفت مىباشد.
(شَدِيدِ الْعِقابِ) (سخت شكنجه) يعنى خداوند
عقابش شديد است، اين جمله عقيب جمله( (غافِرِ الذَّنْبِ)) ذكر شده تا مكلف تكيه بر غفران خداوند نكرده بلكه ميان خوف و رجاء
باقى بماند.
(ذِي الطَّوْلِ) (صاحب نيرو) يعنى صاحب
نعمتها بر بندگانش كه ابن «عباس» گفته است. و «مجاهد» گويد: يعنى خداوند صاحب
بىنيازى و وسعت است. و «حسن و قتاده» گويند: صاحب تفضل بر مؤمنان است.
«ابن زيد و سدى» تفسير كردهاند: خداوند صاحب قدرت و وسعت است.
«ابن عباس» مىگويد: خداوند آمرزنده گناه است بر كسى كه (لا اله الا
اللَّه)
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 228