نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 193
(فَإِذا مَسَّ الْإِنْسانَ ضُرٌّ)
(پس زمانى كه ضررى به انسان برسد) از بيمارى و گرفتارى(
دَعانا) (مىخواند ما را) و پناه مىآورد به سوى ما با حالت تسليم و
اخلاص، چه اين كه مىداند غير از ما هيچ كسى قادر به رفع گرفتارى او نيست( ثُمَّ إِذا خَوَّلْناهُ نِعْمَةً مِنَّا) (سپس
او را چون از جانب خود نعمتى دهيم) يعنى چون نعمتى از سلامت جسم و گشايش روزى و
نعمتهاى ديگرى باو ببخشيم( قالَ إِنَّما أُوتِيتُهُ
عَلى عِلْمٍ) (گويد بر اساس علم داده شدهام) در تفسير اين
آيه سخنان گوناگونى گفته شده است كه اينك اشاره ميكنيم:
اول- از «حسن» و «جبائى» نقل شده است كه: انسان گويد، همانا داده
شدهام روى دانش و زيركى و كاردانى خود. پس اين اشاره است كه آنان به منافع و
ضررهاى خود جاهل هستند.
دوم- داده شدهام بر اساس خيرى كه خداوند از من ميداند و اين قول از
«مقاتل» و «قتاده» نقل شده است.
سوم- داده شدهام بر اساس علمى كه خدا آن را از من قبول كرده و راضى
است، و لذا خداوند بخشيده است براى من از نعمتهايى كه بخشيده است.
سپس خداوند مىفرمايد: امر بر اساس گفته ايشان نيست( بَلْ هِيَ فِتْنَةٌ) (بلكه آن فتنهاى مىباشد)
يعنى آزمايش و امتحانى است كه خدا به آن آزمايش كرده است تا ظاهر شود كه شكر و صبر
انسان در مقابل آن چگونه است تا بر اساس آن مجازات كند.
و گفته شده است كه معنى آيه چنين است كه اين نعمت فتنهاى يعنى عذابى
بر ايشان خواهد بود اگر آن را به خود نسبت دهند.
و برخى گفته معنى آيه اين است كه خود اين گفتار براى ايشان فتنهاى
مىباشد زيرا ايشان بر آن عذاب خواهند شد.
(وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ) (و
لكن بسيارى از ايشان نمىدانند) بلاء چه چيزى
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 193