يعنى خداوند خلق كرده است آنچه را كه در بتها مى‌سازيد پس چگونه عبادت خداوند را رها كرده و به ساخته‌هاى خود عبادت مى‌كنيد و اين طرز سخن از اين باب است كه گفته مى‌شود: فلانى حصير مى‌سازد و يا اين درب از عمل فلان نجار است.

«حسن» گفته: مقصود اين است كه: اصل سنگى را كه از آن بت درست مى‌كنيد خداوند آفريده است و اين جمله بمنزله اين سخن است‌( (تَلْقَفْ ما صَنَعُوا)) «فرو برد آنچه ساختند- طه- 69»، و( (أَلْقِ عَصاكَ فَإِذا هِيَ تَلْقَفُ ما يَأْفِكُونَ)) «بيافكن عصاى خود را پس ناگهان فرو برد آنچه را كه به دروغ ساخته‌اند- اعراف- 117»، پس در اين موارد منظور آن چيز ساخته شده و تراشيده شده است نه صفت تراشيدن و ساختن كه اينها را بگوئيم خداوند آفريده است پس براى اهل جبر در اين موارد دليلى نيست كه بگويند افعال بندگان نيز مخلوق خداوند است زيرا معلوم است كه بت پرستان صفت تراشيدن را عبادت نمى‌كنند بلكه تراشيدن، فعل آنان بوده و ايشان بتهايى را كه اجسام بدون اعراض و اوصاف است عبادت مى‌كنند.

پس اين سخن (آنچه مى‌تراشيد) در حقيقت عبارت است از آن چه انجام مى‌دهند، پس مبنى آيه بر نكوهش كافران و سرزنش از كردار بد آنان مى‌باشد، پس اگر مقصود اين باشد كه (خداوند خلق كرده شما و عبادت شما را) در اين صورت آيه قبل از اين كه نكوهش ايشان باشد بهانه خواهد بود و بر آنان است كه در اين صورت بگويند: اى ابراهيم چرا ما را سرزنش بر عبادت بتها مى‌كنى در حالى كه خداوند انجام دهنده اين كار است، پس حجت به نفع آنان مى‌شد نه بر ضرر آنان.

علاوه بر همه اينها به جبريه لازم است گفت، اگر عمل تراشيدن از خداوند باشد چرا پس به لفظ (تعملون) به مردم بت پرست نسبت داده ميشود و اگر كار خداوند باشد تناقض لازم خواهد داشت.