اهل آسمانها و زمين باشد پس مضاف حذف شده و مضاف اليه قائم مقام آن شده‌[1] و عرض آن بر آنها تعريف آنست بر ايشان كه در ضايع كردن امانت گناه بزرگى است و همين طور در ترك اوامر خداى تعالى و احكام او، پس خداى سبحان بيان نمود جرئت انسان را بر معصيت و ترسيدن فرشتگان را از آن پس معناى،( عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ‌)، عرضه و تعريف براى فرشتگان كه در آسمانها هستند و جن و آدميان كه در زمين و كوه‌ها زندگى ميكنند ميباشد.

(فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها) يعنى خوددارى كردند اهل آسمانها و زمين و كوه‌ها كه متحمّل ترك آن و عذاب آن و گناه‌هايى كه در آن خواهد بود بشوند.

(وَ أَشْفَقْنَ مِنْها) يعنى ترسيدند اهل آسمانها و زمين و كوه‌ها از حمل اين امانت.

(وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً) و انسان آن را حمل كرد او نسبت بخودش ستمكار است بواسطه ارتكاب گناهان.

((جَهُولًا)) ابى على جبائى گويد نادانست باهميت امانت در استحقاق عذاب و عقوبت بر خيانت كردن بآن امانت، و گويد صحيح نيست كه حمل شود بر خود آسمانها و زمين و كوه‌ها، پس چاره‌اى نيست جز اينكه گوئيم مقصود و مراد بآن اهل آنست براى آنكه واجب است كه مقصود بآن اهل تكليف باشد نه غير ايشان از خزندگان و بهائم بجهت اينكه اين حمل صحيح نيست مگر در مكلّفين و چاره‌اى نيست از اينكه مقصود بحمل امانت تضييع امانت باشد

[1]- مثل و اسئل القريه كه تقديرش و اسئل اهل القريه است" مترجم"