نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 2 صفحه : 252
5- مراد همه كارهايى است كه در غير حال
احرام جائز ولى در حال احرام حرام است ولى اين وجه كه اختصاص دادن نهى محرم به
آنچه در حال احرام باو حرام شده است تخصيص عام است بدون دليل.
و كلمه «لا فسوق» نهى عام است و كلمه: في الحج فقط براى بيان عظمت حج
است نه بيان تخصص به آن مثل اينكه اگر كسى: بگويد: «اگر روزهاى بايد گوش و چشم تو
نيز روزه باشد» كه معنايش ترك گناه بوسيله چشم و گوش كه هميشه حرام است ولى در حال
روزه تأكيد بيشترى شده است.
(وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ ...)-
اصحاب ما ميگويند منظور از «جدال» گفتن «لا و اللَّه» و «بلى و اللَّه» است چه
براستى سوگند بخورد و چه بدروغ.
ولى مفسرين ديگر در بيان آن دو قول گفتهاند:
1- از روى دشمنى و عصبانيت، لجاج و فحاشى نكنيد (ابن عباس، ابن مسعود
و حسن).
2- در اينكه حج بايد در ماه ذيحجه باشد جدال نكنيد چه، مردم گاهى
ماههاى حج را فراموش ميكردند، آنها را جلو و يا عقب ميانداختند و گاهى در غير آن
واقع ميشد (مجاهد و سدى).
(وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ ...)- آنچه را از نيكى و خير انجام دهيد خدا ميداند يعنى آنچه شما از
كارهاى خير انجام ميدهيد خداوند شما را بآنها پاداش ميدهد چه او در همه حال عالم
بهمه معلومات است نه فقط به كارهاى نيك مردم ولى جمله «ميداند كارهاى شما را» بجاى
«پاداش ميدهد شما را بر آنها» آورده تا مبالغه بيشترى باشد در بيان عدل خودش كه او
مانند كسى است كه كارى نيك را ديده و آشكارا شده و پاداش ميدهد نه اينكه فقط بداند
او اين كار را خواهد كرد.